Fraseboek

af Bysinne met of   »   ti “ከም” ዘለዎም ንኡስ ሓሳብት

93 [drie en negentig]

Bysinne met of

Bysinne met of

93 [ተስዓንሰለስተን]

93 [tesi‘aniselesiteni]

“ከም” ዘለዎም ንኡስ ሓሳብት

[“kemi” zelewomi ni’usi ḥasabiti]

Afrikaans Tigrinja Speel Meer
Ek weet nie of hy my lief het nie. ንሱ ከ------ ኣ-------። ንሱ ከምዘፍቅረኒ ኣይፈልጥን‘የ። 0
n--- k--------’i---- a-------’i--‘y-። ni-- k-------------- a--------------። nisu kemizefik’irenī ayifelit’ini‘ye። n-s- k-m-z-f-k’i-e-ī a-i-e-i-’i-i‘y-። --------------’--------------’---‘--።
Ek weet nie of hy terugkom nie. ንሱ ከ----- ይ------። ንሱ ከምዝምለስ ይፈልጥን‘የ። 0
n--- k----------- y------’i--‘y-። ni-- k----------- y-------------። nisu kemizimilesi yifelit’ini‘ye። n-s- k-m-z-m-l-s- y-f-l-t’i-i‘y-። -------------------------’---‘--።
Ek weet nie of hy my sal bel nie. ን ሱ-------- ይ------። ን ሱከምዝድውለለይ ይፈልጥን‘የ። 0
n- s----------------- y------’i--‘y-። ni s----------------- y-------------። ni sukemizidiwileleyi yifelit’ini‘ye። n- s-k-m-z-d-w-l-l-y- y-f-l-t’i-i‘y-። -----------------------------’---‘--።
Of hy my wel lief het? ከም ዘ---- ? ከም ዘፍቅረኒ ? 0
k--- z----’i---- ? ke-- z---------- ? kemi zefik’irenī ? k-m- z-f-k’i-e-ī ? ----------’------?
Of hy wel terugkom? ከም ዝ--- ? ከም ዝምለስ ? 0
k--- z------- ? ke-- z------- ? kemi zimilesi ? k-m- z-m-l-s- ? --------------?
Of hy my wel sal bel? ከም ዝ----- ? ከም ዝድውለለይ ? 0
k--- z----------- ? ke-- z----------- ? kemi zidiwileleyi ? k-m- z-d-w-l-l-y- ? ------------------?
Ek wonder of hy aan my dink. ይሓ--- ዲ- ዝ-- ሕ- ኣ-- ። ይሓስበኒ ዲዩ ዝብል ሕቶ ኣሎኒ ። 0
y--̣a------ d--- z----- ḥi-- a---- ። yi--------- d--- z----- h---- a---- ። yiḥasibenī dīyu zibili ḥito alonī ። y-ḥa-i-e-ī d-y- z-b-l- ḥi-o a-o-ī ። ---̣---------------------̣----------።
Ek wonder of hy iemand anders het. ካል- ኣ-- ድ- ዝ-- ሕ- ኣ--። ካልእ ኣላቶ ድያ ዝብል ሕቶ ኣሎኒ። 0
k---’i a---- d--- z----- ḥi-- a----። ka---- a---- d--- z----- h---- a----። kali’i alato diya zibili ḥito alonī። k-l-’i a-a-o d-y- z-b-l- ḥi-o a-o-ī። ----’---------------------̣---------።
Ek wonder of hy jok. ይሕ- ዲ- ዝ-- ሕ- ኣ--። ይሕሱ ዲዩ ዝብል ሕቶ ኣሎኒ። 0
y--̣i-- d--- z----- ḥi-- a----። yi----- d--- z----- h---- a----። yiḥisu dīyu zibili ḥito alonī። y-ḥi-u d-y- z-b-l- ḥi-o a-o-ī። ---̣-----------------̣---------።
Of hy wel aan my dink? ከም ዝ---- ? ከም ዝሓስበኒ ? 0
k--- z--̣a------ ? ke-- z---------- ? kemi ziḥasibenī ? k-m- z-ḥa-i-e-ī ? --------̣--------?
Of hy wel iemand anders het? ካል- ከ- ዘ-- ? ካልእ ከም ዘላቶ ? 0
k---’i k--- z----- ? ka---- k--- z----- ? kali’i kemi zelato ? k-l-’i k-m- z-l-t- ? ----’--------------?
Of hy wel die waarheid praat? እቲ ሓ- ከ- ዝ--- ? እቲ ሓቂ ከም ዝዛረብ ? 0
i-- ḥa-’ī k--- z------- ? it- h----- k--- z------- ? itī ḥak’ī kemi zizarebi ? i-ī ḥa-’ī k-m- z-z-r-b- ? -----̣--’----------------?
Ek twyfel of hy werklik van my hou. ናይ--- ከ------ እ---- ኣ--። ናይብሓቂ ከምዝፈትወኒ እጣራጠር ኣሎኹ። 0
n------̣a-’ī k------------- i-’a---’e-- a---̱u። na---------- k------------- i---------- a-----። nayibiḥak’ī kemizifetiwenī it’arat’eri aloẖu። n-y-b-ḥa-’ī k-m-z-f-t-w-n- i-’a-a-’e-i a-o-̱u። -------̣--’-------------------’----’--------̱-።
Ek twyfel of hy vir my gaan skryf. እጽ---- ዲ- ኢ- እ---- ኣ--። እጽሕፈለይ ዲዩ ኢለ እጣራጠር ኣሎኹ። 0
i--’i-̣i------ d--- ī-- i-’a---’e-- a---̱u። it------------ d--- ī-- i---------- a-----። its’iḥifeleyi dīyu īle it’arat’eri aloẖu። i-s’i-̣i-e-e-i d-y- ī-e i-’a-a-’e-i a-o-̱u። ---’--̣-------------------’----’--------̱-።
Ek twyfel of hy met my gaan trou. ከም------ እ---- ኣ--። ከምዝምርዓወኒ እጣራጠር ኣሎኹ። 0
k---------‘a---- i-’a---’e-- a---̱u። ke-------------- i---------- a-----። kemizimiri‘awenī it’arat’eri aloẖu። k-m-z-m-r-‘a-e-ī i-’a-a-’e-i a-o-̱u። ----------‘--------’----’--------̱-።
Of hy wel werklik van my hou? ናይ--- ከ- ዝ---- ? ናይብሓዊ ከም ዝፈትወኒ ? 0
n------̣a-- k--- z--------- ? na--------- k--- z--------- ? nayibiḥawī kemi zifetiwenī ? n-y-b-ḥa-ī k-m- z-f-t-w-n- ? -------̣--------------------?
Of hy wel vir my gaan skryf? ከም ዝ----- ? ከም ዝጽሕፈለይ ? 0
k--- z---’i-̣i------ ? ke-- z-------------- ? kemi zits’iḥifeleyi ? k-m- z-t-’i-̣i-e-e-i ? ---------’--̣--------?
Of hy wel met my gaan trou? ከም ዝ----- ? ከም ዝምርዓወኒ ? 0
k--- z-----‘a---- ? ke-- z----------- ? kemi zimiri‘awenī ? k-m- z-m-r-‘a-e-ī ? -----------‘------?

Hoe leer die brein grammatika?

Ons begin as babas ons moedertaal leer. Dit gebeur heeltemal outomaties. Ons is nie daarvan bewus nie. Ons brein moet egter baie doen terwyl ons leer. As ons byvoorbeeld grammatika leer, het dit baie werk. Dit hoor elke dag nuwe dinge. Dit kry aanhoudend nuwe impulse. Die brein kan egter nie elke impuls afsonderlik verwerk nie. Dit moet ekonomies werk. Daarom oriënteer dit homself volgens reëlmatigheid. Die brein onthou wat dit gereeld hoor. Dit registreer hoe ’n spesifieke ding gebeur. Uit dié voorbeelde skep dit dan ’n grammatikale reël. Kinders weet of ’n sin reg of verkeerd is. Hulle weet egter nie hoekom dit so is nie. Die brein ken die reëls sonder dat hy dit geleer het. Volwassenes leer ’n taal anders. Hulle ken reeds die struktuur van hul moedertaal. Dit vorm die grondslag vir die nuwe grammatikale reëls. Volwassenes het onderrig nodig om te leer. Wanneer die brein grammatika leer, het dit ’n vaste stelsel. Dit kan byvoorbeeld in selfstandige naamwoorde en werkwoorde gesien word. Hulle word in verskillende dele van die brein gestoor. Wanneer hulle verwerk word, is verskillende dele van die brein aktief. Maklike reëls word ook anders as ingewikkelde reëls geleer. Vir ingewikkelde reëls werk meer dele van die brein saam. Presies hoe die brein grammatika leer, is nog nie nagevors nie. Ons weet egter dat dit teoreties alle grammatika kan leer…