Libri i frazës

A ekziston një gramatikë universale?

Kur mësojmë një gjuhë, mësojmë edhe gramatikën e saj. Kjo ndodh automatikisht kur fëmijët mësojnë gjuhën e tyre amtare. Ata nuk e vërejnë se truri i tyre po mëson shumë rregulla të ndryshme. Fëmijët mësojnë saktë gjuhën amtare që nga dita e parë. Duke qenë se ekzistojnë shumë gjuhë, ekzistojnë edhe shumë gramatika. Por, a ekziston një gramatikë universale? Shkenca ka kohë që merret me këtë pyetje. Studimet e reja mund të japin një përgjigje për këtë. Studiuesit e trurit kanë bërë një zbulim interesant. Personat e përfshirë në eksperiment duhet të mësonin rregulla gramatikore. Këta persona ishin studentë të gjuhës. Ata mësonin japonisht ose italisht. Gjysma e rregullave të gramatikës ishin fiktive. Personat e testuar nuk e dinin këtë. Pas mësimit, nxënësve ju prezantuan disa fjali. Ata duhet të vlerësonin nëse fjalitë ishin të sakta. Ndërkohë që zgjidhnin detyrën, truri i tyre u analizua. Studiuesit matën aktivitetin e trurit. Kështu mund të ekzaminonin sesi reagon truri ndaj fjalive. Mesa duket truri jonë e njeh gramatikën. Gjatë përpunimit të të folurit disa zona te trurit janë aktive. Qendra broka është një prej tyre. Ajo gjendet në hemisferën e majtë të trurit. Kur studentët përpunuan rregullat e vërteta, ajo ishte shumë aktive. Gjatë përpunimit të rregullave fiktive, veprimtaria u ul ndjeshëm. Mund të ndodhë që të gjitha gramatikat të kenë të njëjtën bazë. Atëherë do të ndiqnim të njëjtat parime. Këto parime do të ishin të natyrshme tek ne…