ფრაზა წიგნი

ჩვენ ყველანი აფრიკულად ვლაპარაკობთ?

ყველა ჩვენთაგანი არ არის ნამყოფი აფრიკაში. თუმცა, შესაძლებელია, რომ იქ უკვე ნამყოფია ყველა ენა! ყოველ შემთხვევაში, ასე ფიქრობს ბევრი მეცნიერი. მათი აზრით, ყველა ენას აფრიკული წარმომავლობა აქვს. აფრიკიდან ისინი მთელ მსოფლიოში გავრცელდა. სულ 6,000-ზე მეტი განსხვავებული ენა არსებობს. და ითვლება, რომ ყველა მათგანს საერთო აფრიკული ფესვები აქვს. მკვლევარებმა ერთმანეთს შეადარეს სხვადასხვა ენის ფონემები. ფონემა - ეს არის სიტყვის უმცირესი განმასხვავებელი ერთეული. თუ ფონემა შეიცვლება, იცვლება სიტყვის მნიშვნელობა მთლიანად. ამის საილუსტრაციოდ მოყვანილია მაგალითი ინგლისური ენიდან. ინგლისურ ენაში dip და tip აღწერს ორ განსხვავებულ ცნებას. ასე რომ, ინგლისურში /d/ და /t/ ორი სხვადასხვა ფონემაა. ეს ფონეტიკური ნაირფეროვნება ყველაზე მეტად გამოხატულია აფრიკულ ენებში. მაგრამ რაც უფრო მეტად შორდებით აფრიკას, ეს ნაირფეროვნება მკვეთრად კლებულობს. და მეცნიერებიც სწორედ ამაში ხედავენ საკუთარი თეორიის დადასტურებას. მოსახლეობები, რომლებიც იზრდება, ხდება უფრო ერთგვაროვანი. მათ პერიფერიულ საზღვრებზე გენეტიკური ნაირფეროვნება კლებულობს. ამის მიზეზი ის ფაქტია, რომ ‘ახალმოსახლეების’ რაოდენობაც მცირდება. რაც უფრო ნაკლები რაოდენობის გენები განიცდის მიგრაციას, მით უფრო ერთგვაროვანი ხდება მოსახლეობა. გენების შესაძლო კომბინაციები მცირდება. ამის შედეგად, მიგრირებული მოსახლეობის წევრები ერთმანეთს ემსგავსებიან. მეცნიერები ამას დამაარსებლის ეფექტს უწოდებენ. როდესაც ხალხმა აფრიკა დატოვა, მათ თან წაიღეს საკუთარი ენა. მაგრამ უფრო ნაკლებმა ახალმოსახლემ თან ასევე უფრო ნაკლები ფონემა მოიტანა. სწორედ ასე გახდა ცალკეული ენები უფრო ერთგვაროვანი დროთა განმავლობაში. როგორც ჩანს, უკვე დამტკიცებულია, რომ ‘ჰომო საპიენსი’ აფრიკიდან წარმოიშვა. ჩვენ გვაინტერესებს, ეს მათ ენასაც ეხება, თუ არა...