Libri i frazës

Gjuhët dhe thëniet

Të gjitha gjuhët kanë fjalë të urta. Thëniet janë një pjesë e rëndësishme e identitetit kombëtar. Fjalët e urta tregojnë vlerat dhe normat e një vendi. Forma e tyre është zakonisht e njohur dhe e fiksuar, kështu që nuk mund të ndryshohet. Fjalët e urta janë gjithmonë të shkurtra dhe të përmbledhura. Në to shpesh përdoren metafora. Shumë thënie janë ndërtuar edhe poetikisht. Pjesa më e madhe e tyre na japin këshilla ose tregojnë rregulla të sjelljes. Disa prej thënieve kritikojnë në mënyrë të qartë. Fjalët e urta shpesh përdorin stereotipe. Pra, ato ju referohen tipareve që supozohet të jenë tipike për vendet apo popujt e tjerë. Thëniet kanë një traditë shumë të gjatë. Aristoteli i vlerësoi ato si pjesë të shkurtra filozofike. Ato janë një burim i rëndësishëm stilistik në retorikë dhe letërsi. Veçantia e tyre është se ato mbesin gjithmonë aktuale. Në linguistikë ekziston një disiplinë, e cila u kushtohet vetëm atyre. Shumë thënie ekzistojnë në shumë gjuhë. Këto janë thënie leksikore shumë të ngjashme. Kjo do të thotë se folësit e gjuhëve të ndryshme përdorin fjalë të ngjashme. Bellende Hunde beißen nicht, Perro que ladra no muerde. (DE-ES) Qeni që leh, nuk kafshon. Thënie të tjera janë semantikisht të njëjta. Kjo do të thotë se e njëjta përmbajtje shprehet me fjalë të tjera. Appeler un chat un chat, Dire pane al pane e vino al vino. (FR-IT) Fjalët e urta na ndihmojnë të kuptojmë popujt dhe kulturat e tjera. Më interesantet janë fjalët e urta që ekzistojnë në të gjithë botën. Të cilat kanë të bëjnë me çështjet “e mëdha” të jetës njerëzore. Këto fjalë të urta ju referohen përvojave universale. Ato tregojnë se ne jemi të gjithë njëlloj - pavarësisht se cilën gjuhë flasim!