ფრაზა წიგნი

ფიქრი და ენა

ჩვენი ფიქრები ჩვენს ენაზეა დამოკიდებული. ფიქრის დროს ჩვენ თავს ‘ველაპარაკებით’. ე. ი. ჩვენს ენას გავლენა აქვს იმაზე, თუ როგორი შეხედულება გვაქვს საგნებზედა საკითხებზე. მაგრამ შეიძლება ყველა ერთნაირად ვფიქრობდეთ განსხვავებული ენების მიუხედავად? თუ განსხვავებულად ვფიქრობთ, იმიტომ რომ განსხვავებულად ვლაპარაკობთ? ყველა ხალხს საკუთარი ლექსიკონი აქვს. ზოგიერთ ენაში გარკვეული სიტყვები არ არსებობს. არიან ადამიანები, რომლებიც ერთმანეთისგან ვერ არჩევენ მწვანეს და ცისფერს. ისინი ორივე ფერის აღსანიშნავად ერთიდაიგივე სიტყვას იყენებენ. და მათ უფრო უჭირთ ფერების გარჩევა! მათ არ შეუძლიათ განსხვავებული ტონების და მეორადი ფერების გარჩევა. მათ უჭირთ ფერების აღწერა. ზოგიერთ ენაში რიცხვების აღმნიშვნელი მხოლოდ რამდენიმე სიტყვა არსებობს. ამ ენაზე მოლაპარაკე ადამიანებს არ შეუძლიათ კარგად თვლა. არსებობს ასევე ენები, რომლებშიც არ ხდება მარჯვენას და მარცხენას გარჩევა. აქ ადამიანები ლაპარაკობენ ჩრდილოეთზე და სამხრეთზე, აღმოსავლეთსა და დასავლეთზე. მათ ძალიან კარგი გეოგრაფიული ორიენტაცია აქვთ. მაგრამ მათ არ ესმით ტერმინები მარჯვენა და მარცხენა. რა თქმა უნდა, ჩვენს ფიქრზე მხოლოდ ჩვენი ენა არ ახდენს ზემოქმედებას. ჩვენ ფიქრებს ასევე განსაზღვრავს ჩვენი გარემო და ყოველდღიური ცხოვრება. ასე რომ, რა როლს ასრულებს ენა? უწესებს თუ არა ის ზღვარს ჩვენს აზროვნებას? თუ სიტყვები მხოლოდ იმისთვის გვაქვს, რაზეც ვფიქრობთ? რა არის მიზეზი, რა არის შედეგი? ყველა ეს კითხვა პასუხგაუცემელია. ამ კითხვებზე თავის ტვინის მკვლევარები და ლინგვისტები მუშაობენ. მაგრამ ეს საკითხი ყველა ჩვენგანს ეხება... თქვენ ის ხართ, რასაც ლაპარაკობთ?