Libri i frazës

Si e mëson truri gramatikën?

Që kur jemi foshnja, ne fillojmë të mësojmë gjuhën amtare. Kjo ndodh automatikisht. Ne nuk e vëmë re. Kjo kërkon shumë efikasitet nga truri jonë. Për shembull, kur mësojmë gramatikë ka shumë për të bërë. Çdo ditë dëgjon gjëra të reja. Vazhdimisht merr impulse të reja. Megjithatë, truri nuk mund të përpunojë çdo stimul individualisht. Duhet të veprojë në mënyrë ekonomike. Prandaj ai orientohet drejt rregullsisë. Truri kujton atë që dëgjon shpesh. Ai regjistron sesa shpesh ndodh një gjë e caktuar. Nga ky shembull ai krijon një rregull gramatikor. Fëmijët e dinë nëse një fjali është e saktë apo e gabuar. Por nuk e dinë pse. Truri i tyre e njeh rregullin, pa e mësuar atë. Të rriturit mësojnë ndryshe gjuhën. Ata tashmë e njohin strukturën e gjuhës amtare. Kjo strukturon bazën e rregullave të reja gramatikore. Të rriturit kanë nevojë për mësim që të mësojnë. Kur truri mëson gramatikë, ka një sistem fiks. Kjo vihet re, për shembull, tek emrat dhe foljet. Ato ruhen në zona të ndryshme të trurit. Për përpunimin e tyre, aktivizohen zona të ndryshme. Gjithashtu, rregullat e thjeshta mësohen ndryshe nga ato më komplekse. Për rregullat komplekse punojnë disa zona të trurit së bashku. Sesi saktësisht truri mëson gramatikë, nuk është studiuar. Dihet se në teori mund të mësojë çdo gramatikë...