Libri i frazës

Gjuhët indigjene amerikane

Në Amerikë fliten shumë gjuhë të ndryshme. Anglishtja është gjuha kryesore në Amerikën e Veriut. Në Amerikën e Jugut dominon spanjishtja dhe portugalishtja. Të gjitha këto gjuhë erdhën në Amerikë nga Evropa. Para kolonizimit, aty fliteshin gjuhë të tjera. Këto gjuhë quhen gjuhët indigjene të Amerikës. Deri më sot, ato nuk janë hulumtuar siç duhet. Diversiteti i këtyre gjuhëve është shumë i madh. Vlerësohet se ka rreth 60 familje gjuhësore në Amerikën e Veriut. Në Amerikën e Jugut ky numër mund të arrijë deri në 150. Për më tepër, ka edhe gjuhë të izoluara. Të gjitha këto gjuhë janë shumë të ndryshme. Ato shfaqin vetëm pak struktura të përbashkëta. Prandaj, është e vështirë të klasifikohen. Arsyeja se pse janë kaq të ndryshme, gjendet tek historia e Amerikës. Amerika u popullua në disa etapa. Njerëzit e parë erdhën në Amerikë më shumë se 10000 vjet më parë. Çdo popullatë solli me vete gjuhën e saj në këtë kontinent. Gjuhët indigjene janë më të ngjashme me ato aziatike. Situata e gjuhës së vjetër të Amerikës nuk është kudo njësoj. Në Amerikën e Jugut, shumë gjuhë indiane janë ende të gjalla. Gjuhë si guaraní ose quechua kanë miliona folës aktivë. Nga ana tjetër, në Amerikën e Veriut shumë gjuhë janë pothuajse të zhdukura. Kultura e indianëve të Amerikës së Veriut është shtypur për një kohë të gjatë. Si rezultat, edhe gjuha e tyre humbi. Që prej disa dekadave është rritur interesi për to. Ka shumë programe që duan të mirëmbajnë dhe ruajnë gjuhët. Kështu mund të kenë një të ardhme.