М--- орын -о- --?
Мына орын бос па?
М-н- о-ы- б-с п-?
-----------------
Мына орын бос па? 0 Mına-o-ın bo--pa?Mına orın bos pa?M-n- o-ı- b-s p-?-----------------Mına orın bos pa?
С---қа-ты-----кен.
Сәл қаттылау екен.
С-л қ-т-ы-а- е-е-.
------------------
Сәл қаттылау екен. 0 Säl -a-t-law--ken.Säl qattılaw eken.S-l q-t-ı-a- e-e-.------------------Säl qattılaw eken.
Біра---о- --- -а--ы -йнай-ы.
Бірақ топ өте жақсы ойнайды.
Б-р-қ т-п ө-е ж-қ-ы о-н-й-ы-
----------------------------
Бірақ топ өте жақсы ойнайды. 0 Bir-q --p ö-- jaq-ı -yn--dı.Biraq top öte jaqsı oynaydı.B-r-q t-p ö-e j-q-ı o-n-y-ı-----------------------------Biraq top öte jaqsı oynaydı.
Мен -ұн-- -ұр-н б--м---нмы-.
Мен мұнда бұрын болмағанмын.
М-н м-н-а б-р-н б-л-а-а-м-н-
----------------------------
Мен мұнда бұрын болмағанмын. 0 Me---u--a --r-n ---m-ğ-nm--.Men munda burın bolmağanmın.M-n m-n-a b-r-n b-l-a-a-m-n-----------------------------Men munda burın bolmağanmın.
Ме--жақ-ы--илей-алм--мын.
Мен жақсы билей алмаймын.
М-н ж-қ-ы б-л-й а-м-й-ы-.
-------------------------
Мен жақсы билей алмаймын. 0 Men --qsı-bï-ey-a-ma--ı-.Men jaqsı bïley almaymın.M-n j-q-ı b-l-y a-m-y-ı-.-------------------------Men jaqsı bïley almaymın.
Ж-қ---асқ----- ---ы.
Жоқ, басқа бір жолы.
Ж-қ- б-с-а б-р ж-л-.
--------------------
Жоқ, басқа бір жолы. 0 Jo-- -as-a --r ----.Joq, basqa bir jolı.J-q- b-s-a b-r j-l-.--------------------Joq, basqa bir jolı.
Мін- --і--е -елд-.
Міне өзі де келді.
М-н- ө-і д- к-л-і-
------------------
Міне өзі де келді. 0 Mine özi-d--ke-di.Mine özi de keldi.M-n- ö-i d- k-l-i-------------------Mine özi de keldi.
Watter taal ons praat, hang van ons herkoms af.
Maar ons gene is ook vir ons taal verantwoordelik.
Dit was die gevolgtrekking van Skotse navorsers.
Hulle het ondersoek hoe Engels van Chinees verskil.
So het hulle ontdek dat gene ook ’n rol speel.
Want gene beïnvloed die ontwikkeling van ons brein.
Dit wil sê hulle gee vorm aan ons breinstrukture.
Ons vermoë om tale te leer word daardeur bepaal.
Variante van twee gene is hierin deurslaggewend.
As ’n spesifieke variant skaars is, ontwikkel toontale.
Toontale word dus deur mense sonder die geenvariante gepraat.
In toontale word die betekenis van woorde deur die toonhoogte bepaal.
Chinees word byvoorbeeld by toontale ingesluit.
As dié geenvariant egter oorheers, ontwikkel ander tale.
Engels is nie ’n toontaal nie.
Die variante van dié geen is nie eweredig versprei nie.
Dit beteken hulle kom met wisselende herhaling in die wêreld voor.
Maar tale oorleef slegs as hulle oorgedra word.
Om dié rede moet kinders die taal van hul ouers kan naboots.
Hulle moet die taal dus goed kan leer.
Slegs dan sal dit van geslag tot geslag oorgedra word.
Die ouer geenvariant is die een wat toontale bevorder.
Daar was waarskynlik in die verlede meer toontale as nou.
Maar ’n mens moenie die genetiese komponente oorskat nie.
Hulle kan net help om die ontwikkeling van tale te verklaar.
Maar daar is nie ’n geen vir Engels of ’n geen vir Chinees nie.
Enigiemand kan enige taal leer.
Jy het nie daarvoor gene nodig nie, maar eerder net nuuskierigheid en dissipline!