რო-ელი ა---ბუს----დ-- -ენ---ი?
რომელი ავტობუსი მიდის ცენტრში?
რ-მ-ლ- ა-ტ-ბ-ს- მ-დ-ს ც-ნ-რ-ი-
------------------------------
რომელი ავტობუსი მიდის ცენტრში? 0 r-me-----t'--us------s-------r--i?romeli avt'obusi midis tsent'rshi?r-m-l- a-t-o-u-i m-d-s t-e-t-r-h-?----------------------------------romeli avt'obusi midis tsent'rshi?
რ-მე-ი-ხაზ-თ-უ--ა ვიმგზა-რ-?
რომელი ხაზით უნდა ვიმგზავრო?
რ-მ-ლ- ხ-ზ-თ უ-დ- ვ-მ-ზ-ვ-ო-
----------------------------
რომელი ხაზით უნდა ვიმგზავრო? 0 r-me-i kh--i---n-a v-m-z----?romeli khazit unda vimgzavro?r-m-l- k-a-i- u-d- v-m-z-v-o------------------------------romeli khazit unda vimgzavro?
სა---ნ-ა--ადა--დ-?
სად უნდა გადავჯდე?
ს-დ უ-დ- გ-დ-ვ-დ-?
------------------
სად უნდა გადავჯდე? 0 sa-----a g-----de?sad unda gadavjde?s-d u-d- g-d-v-d-?------------------sad unda gadavjde?
ა- -ნ-ა----რ--ნ-ე-.
აქ უნდა ჩაბრძანდეთ.
ა- უ-დ- ჩ-ბ-ძ-ნ-ე-.
-------------------
აქ უნდა ჩაბრძანდეთ. 0 ak u-d- chab--za--e-.ak unda chabrdzandet.a- u-d- c-a-r-z-n-e-.---------------------ak unda chabrdzandet.
უ-ნ--ან უნდა ჩა--ძანდე-.
უკნიდან უნდა ჩაბრძანდეთ.
უ-ნ-დ-ნ უ-დ- ჩ-ბ-ძ-ნ-ე-.
------------------------
უკნიდან უნდა ჩაბრძანდეთ. 0 u-'nid-n u--a chab---an---.uk'nidan unda chabrdzandet.u-'-i-a- u-d- c-a-r-z-n-e-.---------------------------uk'nidan unda chabrdzandet.
რო--ს-----ს-მ-ტროს-ბ-ლო მ-ტა-ებ---?
როდის გადის მეტროს ბოლო მატარებელი?
რ-დ-ს გ-დ-ს მ-ტ-ო- ბ-ლ- მ-ტ-რ-ბ-ლ-?
-----------------------------------
როდის გადის მეტროს ბოლო მატარებელი? 0 r-di- ga--- met'--s ---- ma-'arebeli?rodis gadis met'ros bolo mat'arebeli?r-d-s g-d-s m-t-r-s b-l- m-t-a-e-e-i--------------------------------------rodis gadis met'ros bolo mat'arebeli?
როდის--ადი---ოლო -რ-----?
როდის გადის ბოლო ტრამვაი?
რ-დ-ს გ-დ-ს ბ-ლ- ტ-ა-ვ-ი-
-------------------------
როდის გადის ბოლო ტრამვაი? 0 rod----a-is-b--o--'--m--i?rodis gadis bolo t'ramvai?r-d-s g-d-s b-l- t-r-m-a-?--------------------------rodis gadis bolo t'ramvai?
რ-დ-ს -ა-ის ბოლ--ავ------?
როდის გადის ბოლო ავტობუსი?
რ-დ-ს გ-დ-ს ბ-ლ- ა-ტ-ბ-ს-?
--------------------------
როდის გადის ბოლო ავტობუსი? 0 r-di--ga-i- --lo a-t-ob-s-?rodis gadis bolo avt'obusi?r-d-s g-d-s b-l- a-t-o-u-i----------------------------rodis gadis bolo avt'obusi?
მაშ-ნ-----მა--ნდა----აიხ---თ!
მაშინ ჯარიმა უნდა გადაიხადოთ!
მ-შ-ნ ჯ-რ-მ- უ-დ- გ-დ-ი-ა-ო-!
-----------------------------
მაშინ ჯარიმა უნდა გადაიხადოთ! 0 mashi- ja--ma -nd---adaik-ado-!mashin jarima unda gadaikhadot!m-s-i- j-r-m- u-d- g-d-i-h-d-t--------------------------------mashin jarima unda gadaikhadot!
Se përse ne flasim me njëri tjetrin, është e qartë.
Ne duam të shkëmbejmë ide dhe të kuptohemi me njëri tjetrin.
Sesi u zhvillua gjuha është jo shumë e qartë.
Për këtë ekzistojnë teori të ndryshme.
Megjithatë, një gjë është e sigurt, gjuha është një fenomen shumë i vjetër.
Karakteristika të caktuara fizike ishin një parakusht për të folur.
Ato ishin të domosdoshme për të formuar tinguj.
Edhe neandertalët kishin aftësinë të përdorin zërin e tyre.
Kjo i diferencoi ata nga kafshët.
Për më tepër, një zë i fortë dhe i vendosur ishte i rëndësishëm për mbrojtjen.
Me të mund të kërcënonin ose frikësonin armiqtë.
Në atë kohë u shpikën mjetet e punës dhe zjarri.
Këto dije duhej të transmetoheshin tek të tjerët.
Gjuha ishte e rëndësishme edhe për gjuetinë në grupe.
Qysh 2 milion vjet më parë kishte një formë të thjeshtë komunikimi mes njerëzve.
Elementet e para gjuhësore ishin shenjat dhe gjestet.
Por njerëzit donin të komunikonin edhe në errësirë.
Për më tepër, ata duhej të ishin në gjendje të bisedonin pa e parë njëri tjetrin.
Prandaj u zhvillua zëri që zëvendësoi shenjat.
Gjuha, në kuptimin që ka sot, është më e vjetër se 50000 vjet.
Kur Homo sapiens u largua nga Afrika, gjuha u shpërnda nëpër botë.
Gjuhët u ndanë nga njëra tjetra në rajone të ndryshme.
Kështu u zhvilluan familje të ndryshme gjuhësore.
Megjithëse ato përmbanin vetëm themelet e sistemeve gjuhësore të mëvonshme.
Gjuhët e para ishin shumë më pak të ndërlikuara sesa gjuhët e sotme.
Ato u zhvilluan më tej përmes gramatikës, fonologjisë dhe semantikës.
Mund të thuhet se gjuhë të ndryshme paraqesin zgjidhje të ndryshme.
Problemi ka qenë gjithmonë i njëjti: si të shpreh atë që mendoj?