Fraseboek

af Openbare vervoer   »   ti ወግዓዊ መጕዓዝያ ኣብ ቀረባ ከባቢ

36 [ses en dertig]

Openbare vervoer

Openbare vervoer

36 [ሰላሳንሽዱሽተን]

36 [selasanishidushiteni]

ወግዓዊ መጕዓዝያ ኣብ ቀረባ ከባቢ

[wegi‘awī megwi‘aziya abi k’ereba kebabī]

Afrikaans Tigrinja Speel Meer
Waar is die bushalte? ቡስ ስ--- ኣ-- ኣ-? ቡስ ስቴሽን ኣበይ ኣሎ? 0
b--- s-------- a---- a--? bu-- s-------- a---- a--? busi sitēshini abeyi alo? b-s- s-t-s-i-i a-e-i a-o? ------------------------?
Watter bus gaan na die middestad? ኣየ-- ቡ- ኢ- ና- ማ--- ከ-- ዝ---? ኣየናይ ቡስ ኢዩ ናብ ማእከል ከተማ ዝኸይድ? 0
a------ b--- ī-- n--- m-’i---- k----- z--̱e----? ay----- b--- ī-- n--- m------- k----- z--------? ayenayi busi īyu nabi ma’ikeli ketema ziẖeyidi? a-e-a-i b-s- ī-u n-b- m-’i-e-i k-t-m- z-ẖe-i-i? ------------------------’----------------̱-----?
Watter bus moet ek neem? ኣየ-- መ--- ቡ- ክ--- ኣ--? ኣየናይ መስመር ቡስ ክወስድ ኣለኒ? 0
a------ m------- b--- k------- a----? ay----- m------- b--- k------- a----? ayenayi mesimeri busi kiwesidi alenī? a-e-a-i m-s-m-r- b-s- k-w-s-d- a-e-ī? ------------------------------------?
Moet ek oorklim? ምጋ--- ክ--- ኣ-- ዶ? ምጋዓዝያ ክቕይር ኣለኒ ዶ? 0
m---‘a---- k--̱’i---- a---- d-? mi-------- k--------- a---- d-? miga‘aziya kiḵ’iyiri alenī do? m-g-‘a-i-a k-ḵ’i-i-i a-e-ī d-? ----‘---------̱’--------------?
Waar moet ek oorklim? ኣበ- ኢ- ክ--- ዘ--? ኣበይ ኢየ ክቕይር ዘለኒ? 0
a---- ī-- k--̱’i---- z-----? ab--- ī-- k--------- z-----? abeyi īye kiḵ’iyiri zelenī? a-e-i ī-e k-ḵ’i-i-i z-l-n-? -------------̱’------------?
Hoeveel kos ’n kaartjie? ሓደ ቲ-- ክ--- ዋ--? ሓደ ቲከት ክንደይ ዋግኡ? 0
ḥa-- t----- k------- w---’u? ḥ--- t----- k------- w-----? ḥade tīketi kinideyi wagi’u? ḥa-e t-k-t- k-n-d-y- w-g-’u? -̣------------------------’-?
Hoeveel haltes is daar voor die middestad? ክን-- ፌ----- ኢ-- ክ-- ማ--- ከ-- ? ክንደይ ፌርማታታት ኢዮም ክሳብ ማእከል ከተማ ? 0
k------- f----------- ī---- k----- m-’i---- k----- ? ki------ f----------- ī---- k----- m------- k----- ? kinideyi fērimatatati īyomi kisabi ma’ikeli ketema ? k-n-d-y- f-r-m-t-t-t- ī-o-i k-s-b- m-’i-e-i k-t-m- ? -------------------------------------’-------------?
U moet hier uitklim. ኣብ- ክ---- ኣ---። ኣብዚ ክትወርዱ ኣለኩም። 0
a---- k--------- a------። ab--- k--------- a------። abizī kitiweridu alekumi። a-i-ī k-t-w-r-d- a-e-u-i። ------------------------።
U moet agter uitklim. ብ ድ--- ክ---- ኣ---። ብ ድሕሪት ክትወርዱ ኣለኩም። 0
b- d--̣i---- k--------- a------። bi d-------- k--------- a------። bi diḥirīti kitiweridu alekumi። b- d-ḥi-ī-i k-t-w-r-d- a-e-u-i። ------̣------------------------።
Die volgende trein kom oor 5 minute. ብሕ- ዘ- „-----(ት--) ኣ- 5 ደ-- ክ-----። ብሕጂ ዘሎ „ኡ-ባን“(ትራም) ኣብ 5 ደቒቕ ክመጽእ‘ዩ። 0
b--̣i-- z--- „u-b---“(t-----) a-- 5 d--̱’ī-̱’i k-----’i’i‘y-። bi----- z--- „-------(t-----) a-- 5 d--------- k------------። biḥijī zelo „u-bani“(tirami) abi 5 deḵ’īḵ’i kimets’i’i‘yu። b-ḥi-ī z-l- „u-b-n-“(t-r-m-) a-i 5 d-ḵ’ī-̱’i k-m-t-’i’i‘y-። ---̣---------„------“(------)-----5----̱’--̱’--------’-’-‘--።
Die volgende trem kom oor 10 minute. ብሕ- ዘ- ት--(ና- ጽ---) ኣ- 10 ደ-- ክ-----። ብሕጂ ዘሎ ትራም(ናይ ጽርግያ) ኣብ 10 ደቒቕ ክመጽእ‘ዩ። 0
b--̣i-- z--- t-----(n--- t-’i------) a-- 10 d--̱’ī-̱’i k-----’i’i‘y-። bi----- z--- t-----(n--- t---------) a-- 10 d--------- k------------። biḥijī zelo tirami(nayi ts’irigiya) abi 10 deḵ’īḵ’i kimets’i’i‘yu። b-ḥi-ī z-l- t-r-m-(n-y- t-’i-i-i-a) a-i 10 d-ḵ’ī-̱’i k-m-t-’i’i‘y-። ---̣---------------(-------’-------)-----10----̱’--̱’--------’-’-‘--።
Die volgende bus kom oor 15 minute. ብሕ- ዘ- ቡ- ኣ- 15 ደ-- ክ-----። ብሕጂ ዘሎ ቡስ ኣብ 15 ደቒቕ ክመጽእ‘ዩ። 0
b--̣i-- z--- b--- a-- 15 d--̱’ī-̱’i k-----’i’i‘y-። bi----- z--- b--- a-- 15 d--------- k------------። biḥijī zelo busi abi 15 deḵ’īḵ’i kimets’i’i‘yu። b-ḥi-ī z-l- b-s- a-i 15 d-ḵ’ī-̱’i k-m-t-’i’i‘y-። ---̣------------------15----̱’--̱’--------’-’-‘--።
Wanneer is die laaste moltrein? እታ ና- መ---- ት-- መ-- ኣ- ? እታ ናይ መወዳእታ ትራም መዓስ ኣላ ? 0
i-- n--- m-----’i-- t----- m-‘a-- a-- ? it- n--- m--------- t----- m----- a-- ? ita nayi meweda’ita tirami me‘asi ala ? i-a n-y- m-w-d-’i-a t-r-m- m-‘a-i a-a ? ---------------’-------------‘--------?
Wanneer is die laaste trem? እቲ መ---- ት--(ና- ጽ---) መ-- ክ--- ኢ-? እቲ መወዳእታ ትራም(ናይ ጽርግያ) መዓስ ክኸይድ ኢያ? 0
i-- m-----’i-- t-----(n--- t-’i------) m-‘a-- k--̱e---- ī--? it- m--------- t-----(n--- t---------) m----- k-------- ī--? itī meweda’ita tirami(nayi ts’irigiya) me‘asi kiẖeyidi īya? i-ī m-w-d-’i-a t-r-m-(n-y- t-’i-i-i-a) m-‘a-i k-ẖe-i-i ī-a? ----------’----------(-------’-------)---‘-------̱---------?
Wanneer is die laaste bus? እቲ መ---- ቡ- መ-- ክ--- ኢ-? እቲ መጨረሽታ ቡስ መዓስ ክኸይድ ኢያ? 0
i-- m---’e------- b--- m-‘a-- k--̱e---- ī--? it- m------------ b--- m----- k-------- ī--? itī mech’ereshita busi me‘asi kiẖeyidi īya? i-ī m-c-’e-e-h-t- b-s- m-‘a-i k-ẖe-i-i ī-a? --------’----------------‘-------̱---------?
Het u ’n kaartjie? ቲከ- ኣ--- ዶ? ቲከት ኣለኩም ዶ? 0
t----- a------ d-? tī---- a------ d-? tīketi alekumi do? t-k-t- a-e-u-i d-? -----------------?
’n Kaartjie? – Nee, ek het nie ’n kaartjie nie. ቲከ- ? ኖ- የ----። ቲከት ? ኖ፣ የብለይን። 0
t----- ? n-፣ y---------። tī---- ? n-- y---------። tīketi ? no፣ yebileyini። t-k-t- ? n-፣ y-b-l-y-n-። -------?---፣-----------።
Dan moet u ’n boete betaal. እሞ መ---- ክ---- ኣ---። እሞ መቕጻዕቲ ክትከፍሉ ኣለኩም። 0
i-- m--̱’i--’a‘i-- k--------- a------። im- m------------- k--------- a------። imo meḵ’its’a‘itī kitikefilu alekumi። i-o m-ḵ’i-s’a‘i-ī k-t-k-f-l- a-e-u-i። -------̱’---’-‘----------------------።

Die ontwikkeling van taal

Dis duidelik hoekom ons met mekaar praat. Ons wil gedagtes uitruil en mekaar verstaan. Hoe presies taal ontstaan het, is aan die ander kant minder duidelik. Daar bestaan verskeie teorieë hieroor. Dis seker dat taal ’n baie ou verskynsel is. Sekere fisieke eienskappe is ’n voorvereiste vir spraak. Hulle was noodsaaklik sodat ons klanke kon vorm. Mense het so ver terug as die Neanderdallers die vermoë gehad om hul stem toe te pas. So kon hulle hulself van diere onderskei. Boonop was ’n harde, ferm stem belangrik vir verdediging. Iemand kon vyande daarmee dreig of bang maak. Destyds is daar reeds gereedskap gemaak en vuur ontdek. Dié kennis moes op die een of ander manier oorgedra word. Spraak was ook belangrik vir jag in groepe. Daar was 2 miljoen jaar gelede reeds ’n eenvoudige begrip onder mense. Die eerste taalkundige elemente was tekens en gebare. Maar mense wou ook in die donker kommunikeer. Nog belangriker was dat hulle met mekaar moes kon praat sonder om te kyk. Dus het die stem ontwikkel en die gebare vervang. Taal in vandag se sin is minstens 50 000 jaar oud. Toe Homo sapiens uit Afrika weg is, het hy taal regoor die wêreld versprei. Die tale het in verskillende streke van mekaar geskei. Dit wil sê verskeie taalfamilies het ontstaan. Maar hulle het slegs die grondbeginsels van taalsisteme bevat. Die eerste tale was veel minder kompleks as hedendaagse tale. Hulle het deur grammatika, fonologie en semantiek verder ontwikkel. ’n Mens kan sê dat verskillende tale verskillende oplossings het. Maar die probleem is altyd dieselfde: hoe wys ek wat ek dink?