Тілашар

kk Отбасы   »   ad Унагъо

2 [екі]

Отбасы

Отбасы

2 [тIу]

2 [tIu]

Унагъо

Unago

Аударманы қалай көргіңіз келетінін таңдаңыз:   
Kazakh Adyghe Ойнау Көбірек
ата т-т--ъ т_____ т-т-ж- ------ тэтэжъ 0
t-e-j--h t_______ t-e-j-z- -------- tjetjezh
әже нэнэжъ н_____ н-н-ж- ------ нэнэжъ 0
nj----zh n_______ n-e-j-z- -------- njenjezh
олар ар-э-(-----ф-----а-рэ (б--л-фы--] а___ (__________ а___ (__________ а-р- (-ъ-л-ф-г-] а-р- (-з-л-ф-г-] --------------------------------- аррэ (хъулъфыгъ] аррэ (бзылъфыгъ] 0
arrj- ---lf----ar--e (-------) a____ (_______ a____ (________ a-r-e (-u-f-g- a-r-e (-z-l-y-) ------------------------------ arrje (hulfyg) arrje (bzylfyg)
әке т_ т- -- ты 0
t- t_ t- -- ty
ана н- н_ н- -- ны 0
-y n_ n- -- ny
олар а-р--(хъ--ъ---ъ- -ррэ--бзы---ыг-] а___ (__________ а___ (__________ а-р- (-ъ-л-ф-г-] а-р- (-з-л-ф-г-] --------------------------------- аррэ (хъулъфыгъ] аррэ (бзылъфыгъ] 0
arrj- -h-lfy---ar-je -bz-lfy-) a____ (_______ a____ (________ a-r-e (-u-f-g- a-r-e (-z-l-y-) ------------------------------ arrje (hulfyg) arrje (bzylfyg)
ұл к-о к__ к-о --- къо 0
-o k_ k- -- ko
қыз п--у п___ п-ъ- ---- пхъу 0
phu p__ p-u --- phu
олар а----(---лъф--ъ]-а-р- (--ы---ыгъ] а___ (__________ а___ (__________ а-р- (-ъ-л-ф-г-] а-р- (-з-л-ф-г-] --------------------------------- аррэ (хъулъфыгъ] аррэ (бзылъфыгъ] 0
a--je---u-fy-- arrj--(b---fy-) a____ (_______ a____ (________ a-r-e (-u-f-g- a-r-e (-z-l-y-) ------------------------------ arrje (hulfyg) arrje (bzylfyg)
аға / іні ш- ш_ ш- -- шы 0
shy s__ s-y --- shy
әпке / сіңлі / қарындас шыпх-у ш_____ ш-п-ъ- ------ шыпхъу 0
s----u s_____ s-y-h- ------ shyphu
олар арр---хъул-фы-ъ]-------б-ыл-фыг-] а___ (__________ а___ (__________ а-р- (-ъ-л-ф-г-] а-р- (-з-л-ф-г-] --------------------------------- аррэ (хъулъфыгъ] аррэ (бзылъфыгъ] 0
ar----(hulf-g)-a-rje-(-z-l---) a____ (_______ a____ (________ a-r-e (-u-f-g- a-r-e (-z-l-y-) ------------------------------ arrje (hulfyg) arrje (bzylfyg)
аға а-эш- ---ш а____ а___ а-э-, а-э- ---------- атэш, анэш 0
a-j--h- a-j-sh a______ a_____ a-j-s-, a-j-s- -------------- atjesh, anjesh
тәте ат-шыпхъ-- анэ---х-у а_________ а________ а-э-ы-х-у- а-э-ы-х-у -------------------- атэшыпхъу, анэшыпхъу 0
at--shy--u--anjesh-phu a__________ a_________ a-j-s-y-h-, a-j-s-y-h- ---------------------- atjeshyphu, anjeshyphu
олар ар----хъулъ--г-]-а----(-з--ъ----] а___ (__________ а___ (__________ а-р- (-ъ-л-ф-г-] а-р- (-з-л-ф-г-] --------------------------------- аррэ (хъулъфыгъ] аррэ (бзылъфыгъ] 0
a--je -hu--yg)-ar--- (-z-lf-g) a____ (_______ a____ (________ a-r-e (-u-f-g- a-r-e (-z-l-y-) ------------------------------ arrje (hulfyg) arrje (bzylfyg)
Біз бір отбасымыз. Т--- т-унагъу. Т_ – т________ Т- – т-у-а-ъ-. -------------- Тэ – тыунагъу. 0
T---– tyu-a--. T__ – t_______ T-e – t-u-a-u- -------------- Tje – tyunagu.
Отбасы кішкентай емес. Т- т-ун-г-о--I---о-. Т_ т_______ ц_______ Т- т-у-а-ъ- ц-ы-I-п- -------------------- Тэ тиунагъо цIыкIоп. 0
T---t---ag- --yk---. T__ t______ c_______ T-e t-u-a-o c-y-I-p- -------------------- Tje tiunago cIykIop.
Отбасы үлкен. Т- --ун---о-ины. Т_ т_______ и___ Т- т-у-а-ъ- и-ы- ---------------- Тэ тиунагъо ины. 0
Tj- --una-- -n-. T__ t______ i___ T-e t-u-a-o i-y- ---------------- Tje tiunago iny.

Бәріміз «африканша» сөйлейміз бе?

Кез келгеніміз Африкада болғанымыз жоқ. Алайда, әр тіл Африкада болған сияқты! Қалай дегенде де, кей ғалымдардың пікірі осындай. Олардың ойынша, тілдердің бәрі Африкадан шыққан. Олар кейінірек сол жақтан бүкіл әлемге тараған. Жалпы саны 6000 астам түрлі тіл бар. Дегенмен, олардың көбінің африкалық тегі бар. Зерттеушілер тіл фонемаларын бір-бірімен салыстырған болатын. Фонема дегеніміз - сөз мағыналарын ажыратушы құрал ретінде қарастырылатын, тілдің ең кішкентай бірлігі. Егер фонема өзгеріске ұшыраса, сөздің мағынасы да бірге өзгереді. Мұны ағылшын тілінің бір мысалымен түсіндіруге болады. Ағылшын тіліндегі dip және tip сөздері әртүрлі мағына береді. Яғни, ағылшын тіліндегі /d/ және /t/ әр түрлі фонема болып табылады. Бұл фонетикалық алуантүрлілік Африка тілдерінде ең көп байқалады. Бірақ Африкадан қашықтаған сайын, ол азая бастайды. Зерттеушілер өз тезистерінің дәлелін дәл осы деп біледі. Себебі, популяция кеңейген сайын біртекті бола береді. Олардың сыртқы шекараларында генетикалық алуантүрлілік азаяды. Бұл «қоныс аударушылардың» санының азайып бара жатқандығына да байланысты. Қоныс аударушы ген қаншалықты азайса, популяция да соғұрлым біртекті бола бастайды. Мүмкін ген комбинацияларының саны азаяды. Осының салдарынан көшіп келген популяцияның мүшелері ұқсас бола бастайды. Ғалымдар бұны “негіз салушы эффектісі” деп атайды. Адамдар Африкадан көшкен кезде, өздерімен бірге тілдерін де көшіріп әкетті. Алайда, онсыз да аз қоныс аударушы өздерімен бірге көп фонема әкете алмады. Осылайша, уақыт өте келе жекелеген тілдер бір-біріне ұқсас бола бастады. Homo sapiens Африкадан шыққандығы дәлелденген сияқты. Бұл олардың тілдеріне де қатысты ма?