Frazlibro

eo rajti fari ion   »   ca poder fer alguna cosa

73 [sepdek tri]

rajti fari ion

rajti fari ion

73 [setanta-tres]

poder fer alguna cosa

Elektu kiel vi volas vidi la tradukon:   
esperanto kataluna Ludu Pli
Ĉu vi jam rajtas stiri aŭton? Q-e-j- -ots -on--ir-u--co---? Q-- j- p--- c------ u- c----- Q-e j- p-t- c-n-u-r u- c-t-e- ----------------------------- Que ja pots conduir un cotxe? 0
Ĉu vi jam rajtas trinki alkoholon? Q---ja -o---b-u--------o-? Q-- j- p--- b---- a------- Q-e j- p-t- b-u-e a-c-h-l- -------------------------- Que ja pots beure alcohol? 0
Ĉu vi jam rajtas sole veturi eksterlanden? Q-e -a-p--s p--- ---r sol --l-es-ranger? Q-- j- p--- p--- a--- s-- a l----------- Q-e j- p-t- p-t- a-a- s-l a l-e-t-a-g-r- ---------------------------------------- Que ja pots pots anar sol a l’estranger? 0
rajti pod-r p---- p-d-r ----- poder 0
Ĉu ni rajtas fumi ĉi-tie? P-d-m-f------q--? P---- f---- a---- P-d-m f-m-r a-u-? ----------------- Podem fumar aquí? 0
Ĉu oni rajtas fumi ĉi-tie? Es po- --m-r aq--? E- p-- f---- a---- E- p-t f-m-r a-u-? ------------------ Es pot fumar aquí? 0
Ĉu oni rajtas pagi per kreditkarto? E--pot p------mb----g--- -- cr--i-? E- p-- p---- a-- t------ d- c------ E- p-t p-g-r a-b t-r-e-a d- c-è-i-? ----------------------------------- Es pot pagar amb targeta de crèdit? 0
Ĉu oni rajtas pagi per ĉeko? Es-po-----a- amb x-c? E- p-- p---- a-- x--- E- p-t p-g-r a-b x-c- --------------------- Es pot pagar amb xec? 0
Ĉu oni rajtas pagi nur kontante? Es -o--p---r només -n efect--? E- p-- p---- n---- e- e------- E- p-t p-g-r n-m-s e- e-e-t-u- ------------------------------ Es pot pagar només en efectiu? 0
Ĉu mi rajtas nur telefoni? Q-e p-c -----r? Q-- p-- t------ Q-e p-c t-u-a-? --------------- Que puc trucar? 0
Ĉu mi rajtas nur demandi ion? Q-e puc f-r--na --eg-nt-? Q-- p-- f-- u-- p-------- Q-e p-c f-r u-a p-e-u-t-? ------------------------- Que puc fer una pregunta? 0
Ĉu mi rajtas nur diri ion? Que-p-----r------a c---? Q-- p-- d-- a----- c---- Q-e p-c d-r a-g-n- c-s-? ------------------------ Que puc dir alguna cosa? 0
Li ne rajtas dormi en la parko. (El-)-no --t d-rm---al parc. (---- n- p-- d----- a- p---- (-l-) n- p-t d-r-i- a- p-r-. ---------------------------- (Ell) no pot dormir al parc. 0
Li ne rajtas dormi en la aŭto. (-ll- -o--o- -orm-r--l cot-e. (---- n- p-- d----- a- c----- (-l-) n- p-t d-r-i- a- c-t-e- ----------------------------- (Ell) no pot dormir al cotxe. 0
Li ne rajtas dormi en la stacidomo. (-l-)-no-p-t --r----a l-e--ac--. (---- n- p-- d----- a l--------- (-l-) n- p-t d-r-i- a l-e-t-c-ó- -------------------------------- (Ell) no pot dormir a l’estació. 0
Ĉu ni rajtas sidiĝi? Pode---eure? P---- s----- P-d-m s-u-e- ------------ Podem seure? 0
Ĉu ni rajtas havi la menuon? Po-e--reb----a-car-a? P---- r---- l- c----- P-d-m r-b-e l- c-r-a- --------------------- Podem rebre la carta? 0
Ĉu ni rajtas pagi aparte? Po-----a-ar--e--r-d---nt? P---- p---- s------------ P-d-m p-g-r s-p-r-d-m-n-? ------------------------- Podem pagar separadament? 0

Kiel la cerbo lernas novajn vortojn

Kiam ni lernas vortojn, nia cerbo memorigas novajn enhavojn. Sed la lerno funkcias nur per ripetado. La bona memorigo de vortoj fare de nia cerbo dependas de pluraj faktoroj. Sed plej gravas ke ni regule ripetu la vortojn. Konserviĝas nur la vortoj, kiujn ni ofte legas aŭ skribas. Eblus diri ke tiujn vortojn oni arĥivas kiel bildon. Tiu lerna principo ankaŭ validas por la simioj. La simioj kapablas lerni ‘legi’ vortojn kiam ili sufiĉe ofte vidas ilin. Kvankam ili ne komprenas la vortojn, ili rekonas ilin per ilia formo. Por flue paroli lingvon, ni bezonas multajn vortojn. Por tio, la vortoj devas esti bone organizitaj. Ĉar nia memoro funkcias kiel arĥivo. Por rapide trovi vorton, ĝi devas scii kie ĝi serĉu. Tial pli bonas lerni vortojn en difinita konteksto. Tiele, nia memoro ĉiam povas malfermi la ĝustan dosierujon. Sed ankaŭ tion de ni bone lernitan ni povas reforgesi. La scio tiam moviĝas de la aktiva al la pasiva memoro. Forgesante, ni liberiĝas el la scio kiun ni ne bezonas. Tiele, nia cerbo estigas lokon por novaj kaj pli gravaj aferoj. Tial gravas ke ni regule aktivigu nian scion. Sed kio troviĝas en la pasiva memoro, tio ne estas perdita por ĉiam. Kiam ni vidas forgesitan vorton, ni rememoras ĝin. Kion oni unufoje lernis, tion oni pli rapide lernas la duan fojon. Kiu volas plivastigi sian vortprovizon, tiu devas ankaŭ plivastigi siajn ŝatokupojn. Ĉar ĉiu el ni havas difinitajn interesojn. Tial nin ĝenerale okupas ĉiam la samaj aferoj. Sed lingvo konsistas el multaj malsamaj vortkampoj. Kiu interesiĝas pri politiko devus ankaŭ foje legi sportgazetojn!