Frazlibro

eo Is-tempo 4   »   af Verlede tyd 4

84 [okdek kvar]

Is-tempo 4

Is-tempo 4

84 [vier en tagtig]

Verlede tyd 4

Elektu kiel vi volas vidi la tradukon:   
esperanto afrikansa Ludu Pli
legi lees l--- l-e- ---- lees 0
Mi legis. Ek h-t--el--s. E- h-- g------ E- h-t g-l-e-. -------------- Ek het gelees. 0
Mi legis la tutan romanon. E--het--i--he-e--om-n-gel-e-. E- h-- d-- h--- r---- g------ E- h-t d-e h-l- r-m-n g-l-e-. ----------------------------- Ek het die hele roman gelees. 0
kompreni v-rs--an v------- v-r-t-a- -------- verstaan 0
Mi komprenis. E---et v-r-----. E- h-- v-------- E- h-t v-r-t-a-. ---------------- Ek het verstaan. 0
Mi komprenis la tutan tekston. Ek-he----e -e-- --k- ve---aa-. E- h-- d-- h--- t--- v-------- E- h-t d-e h-l- t-k- v-r-t-a-. ------------------------------ Ek het die hele teks verstaan. 0
respondi a--w-ord a------- a-t-o-r- -------- antwoord 0
Mi respondis. Ek-he- --an--oor-. E- h-- g---------- E- h-t g-a-t-o-r-. ------------------ Ek het geantwoord. 0
Mi respondis ĉiujn demandojn. E- -------e----- -ea-tw-o-d. E- h-- a--- v--- b---------- E- h-t a-l- v-a- b-a-t-o-r-. ---------------------------- Ek het alle vrae beantwoord. 0
Mi scias tion – Mi sciis tion. E---e-t d-- ---- -e- d-- g---e-. E- w--- d-- – E- h-- d-- g------ E- w-e- d-t – E- h-t d-t g-w-e-. -------------------------------- Ek weet dit – Ek het dit geweet. 0
Mi skribas tion – Mi skribis tion. E---kryf --E---e- -it-g-skry-. E- s---- – E- h-- d-- g------- E- s-r-f – E- h-t d-t g-s-r-f- ------------------------------ Ek skryf – Ek het dit geskryf. 0
Mi aŭdas tion – Mi aŭdis tion. Ek -oor --- –--k --- di---e--or. E- h--- d-- – E- h-- d-- g------ E- h-o- d-t – E- h-t d-t g-h-o-. -------------------------------- Ek hoor dit – Ek het dit gehoor. 0
Mi iras serĉi tion – Mi iris serĉi tion. E- h--- d-t-–-Ek --t--i- g---a-. E- h--- d-- – E- h-- d-- g------ E- h-a- d-t – E- h-t d-t g-h-a-. -------------------------------- Ek haal dit – Ek het dit gehaal. 0
Mi alportas tion – Mi alportis tion. E-----ng ----–--- -et-dit-g-b---g. E- b---- d-- – E- h-- d-- g------- E- b-i-g d-t – E- h-t d-t g-b-i-g- ---------------------------------- Ek bring dit – Ek het dit gebring. 0
Mi aĉetas tion – Mi aĉetis tion. Ek-ko---di- –--k--et --- -eko--. E- k--- d-- – E- h-- d-- g------ E- k-o- d-t – E- h-t d-t g-k-o-. -------------------------------- Ek koop dit – Ek het dit gekoop. 0
Mi atendas tion – Mi atendis tion. Ek v-rw-g--i- ---k he- d----er-a-. E- v----- d-- – E- h-- d-- v------ E- v-r-a- d-t – E- h-t d-t v-r-a-. ---------------------------------- Ek verwag dit – Ek het dit verwag. 0
Mi klarigas tion – Mi klarigis tion. E- ---du-d---- d---– -------d---ve---i-e-ik. E- v---------- d-- – E- h-- d-- v----------- E- v-r-u-d-l-k d-t – E- h-t d-t v-r-u-d-l-k- -------------------------------------------- Ek verduidelik dit – Ek het dit verduidelik. 0
Mi konas tion – Mi konis tion. Ek -e----- – -k h-t --t-ge-en. E- k-- d-- – E- h-- d-- g----- E- k-n d-t – E- h-t d-t g-k-n- ------------------------------ Ek ken dit – Ek het dit geken. 0

La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon

Legante, la plurlingvuloj senkonscie tradukas en sian gepatran lingvon. Tio aŭtomate okazas, do la legantoj tion ne rimarkas. Eblus diri ke la cerbo funkcias kiel samtempa tradukisto. Sed ĝi ne ĉion tradukas! Esploro montris ke la cerbo havas enkonstruitan filtrilon. Tiu filtrilo decidas pri tio, kio tradukendas. Kaj ŝajnas kvazaŭ la filtrilo ignorus iujn vortojn. La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon. Por sia eksperimento, la esploristoj elektis denaskajn ĉinparolantojn. Ĉiuj subjektoj parolis la anglan kiel duan lingvon. La subjektoj devis taksi plurajn anglajn vortojn. Tiuj vortoj havis malsamajn emociajn enhavojn. Temis pri pozitivaj, negativaj kaj neŭtralaj terminoj. Dum la subjektoj legis la vortojn, ilia cerbo estis analizita. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili povis tiuokaze ekkompreni kiel la cerbo laboras. Kiam vortoj tradukatas, difinitaj signaloj estigatas. Ili indikas ke la cerbo aktivas. Sed la subjektoj montris neniun aktivecon kaze de la negativaj vortoj. Nur la pozitivaj aŭ neŭtralaj terminoj tradukatis. La esploristoj ankoraŭ ne scias la kialon de tio. Teorie, la cerbo devus egale trakti ĉiujn vortojn. Sed povas esti ke la filtrilo mallonge kontrolas ĉiun vorton. Tiu analizatas dum ĝi plu legatas en la dua lingvo. Kiam vorto estas negativa, la memoro estas blokita. Alidirite, ĝi ne povas apogiĝi sur la gepatralingva vorto. La homoj povas tre senteme reagi al la vortoj. La cerbo eble volas protekti ilin kontraŭ emociaj ŝokoj…