Frazlibro

eo Is-tempo 4   »   sk Minulý čas 4

84 [okdek kvar]

Is-tempo 4

Is-tempo 4

84 [osemdesiatštyri]

Minulý čas 4

Elektu kiel vi volas vidi la tradukon:   
esperanto slovaka Ludu Pli
legi č-t-ť č---- č-t-ť ----- čítať 0
Mi legis. Č-tal so-. Č---- s--- Č-t-l s-m- ---------- Čítal som. 0
Mi legis la tutan romanon. P-e--ta- som-c--- -omá-. P------- s-- c--- r----- P-e-í-a- s-m c-l- r-m-n- ------------------------ Prečítal som celý román. 0
kompreni ro-um--ť r------- r-z-m-e- -------- rozumieť 0
Mi komprenis. Rozu--- -o-. R------ s--- R-z-m-l s-m- ------------ Rozumel som. 0
Mi komprenis la tutan tekston. P-cho-il -om--e------t. P------- s-- c--- t---- P-c-o-i- s-m c-l- t-x-. ----------------------- Pochopil som celý text. 0
respondi o-po---ať o-------- o-p-v-d-ť --------- odpovedať 0
Mi respondis. O--ov--a- so-. O-------- s--- O-p-v-d-l s-m- -------------- Odpovedal som. 0
Mi respondis ĉiujn demandojn. Od--ved-l-----n---š---y-----ky. O-------- s-- n- v----- o------ O-p-v-d-l s-m n- v-e-k- o-á-k-. ------------------------------- Odpovedal som na všetky otázky. 0
Mi scias tion – Mi sciis tion. Vie- -- –--e----s-- --. V--- t- – v---- s-- t-- V-e- t- – v-d-l s-m t-. ----------------------- Viem to – vedel som to. 0
Mi skribas tion – Mi skribis tion. P--em t- ---a---a---om t-. P---- t- – n------ s-- t-- P-š-m t- – n-p-s-l s-m t-. -------------------------- Píšem to – napísal som to. 0
Mi aŭdas tion – Mi aŭdis tion. Po--j-- -o-- ---u- so----. P------ t- – p---- s-- t-- P-č-j-m t- – p-č-l s-m t-. -------------------------- Počujem to – počul som to. 0
Mi iras serĉi tion – Mi iris serĉi tion. Pr-n-si-m-t--– ---nie--l-s-m to. P-------- t- – p-------- s-- t-- P-i-e-i-m t- – p-i-i-s-l s-m t-. -------------------------------- Prinesiem to – priniesol som to. 0
Mi alportas tion – Mi alportis tion. Donesie- to – --niesol --- to. D------- t- – d------- s-- t-- D-n-s-e- t- – d-n-e-o- s-m t-. ------------------------------ Donesiem to – doniesol som to. 0
Mi aĉetas tion – Mi aĉetis tion. K--i- t--– ----l-s-m---. K---- t- – k---- s-- t-- K-p-m t- – k-p-l s-m t-. ------------------------ Kúpim to – kúpil som to. 0
Mi atendas tion – Mi atendis tion. O-aká--m--o-- -č-ká--l ------. O------- t- – o------- s-- t-- O-a-á-a- t- – o-a-á-a- s-m t-. ------------------------------ Očakávam to – očakával som to. 0
Mi klarigas tion – Mi klarigis tion. V-sv---u--m to-–--y-v---i- -om -o. V---------- t- – v-------- s-- t-- V-s-e-ľ-j-m t- – v-s-e-l-l s-m t-. ---------------------------------- Vysvetľujem to – vysvetlil som to. 0
Mi konas tion – Mi konis tion. Pozná- ---–--oz-a- s-m---. P----- t- – p----- s-- t-- P-z-á- t- – p-z-a- s-m t-. -------------------------- Poznám to – poznal som to. 0

La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon

Legante, la plurlingvuloj senkonscie tradukas en sian gepatran lingvon. Tio aŭtomate okazas, do la legantoj tion ne rimarkas. Eblus diri ke la cerbo funkcias kiel samtempa tradukisto. Sed ĝi ne ĉion tradukas! Esploro montris ke la cerbo havas enkonstruitan filtrilon. Tiu filtrilo decidas pri tio, kio tradukendas. Kaj ŝajnas kvazaŭ la filtrilo ignorus iujn vortojn. La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon. Por sia eksperimento, la esploristoj elektis denaskajn ĉinparolantojn. Ĉiuj subjektoj parolis la anglan kiel duan lingvon. La subjektoj devis taksi plurajn anglajn vortojn. Tiuj vortoj havis malsamajn emociajn enhavojn. Temis pri pozitivaj, negativaj kaj neŭtralaj terminoj. Dum la subjektoj legis la vortojn, ilia cerbo estis analizita. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili povis tiuokaze ekkompreni kiel la cerbo laboras. Kiam vortoj tradukatas, difinitaj signaloj estigatas. Ili indikas ke la cerbo aktivas. Sed la subjektoj montris neniun aktivecon kaze de la negativaj vortoj. Nur la pozitivaj aŭ neŭtralaj terminoj tradukatis. La esploristoj ankoraŭ ne scias la kialon de tio. Teorie, la cerbo devus egale trakti ĉiujn vortojn. Sed povas esti ke la filtrilo mallonge kontrolas ĉiun vorton. Tiu analizatas dum ĝi plu legatas en la dua lingvo. Kiam vorto estas negativa, la memoro estas blokita. Alidirite, ĝi ne povas apogiĝi sur la gepatralingva vorto. La homoj povas tre senteme reagi al la vortoj. La cerbo eble volas protekti ilin kontraŭ emociaj ŝokoj…