Frazlibro

eo Is-tempo 4   »   no Fortid 4

84 [okdek kvar]

Is-tempo 4

Is-tempo 4

84 [åttifire]

Fortid 4

Elektu kiel vi volas vidi la tradukon:   
esperanto norvega Ludu Pli
legi l--e l___ l-s- ---- lese 0
Mi legis. J---ha--les-. J__ h__ l____ J-g h-r l-s-. ------------- Jeg har lest. 0
Mi legis la tutan romanon. Je--har l-s- h-le -o-a---. J__ h__ l___ h___ r_______ J-g h-r l-s- h-l- r-m-n-n- -------------------------- Jeg har lest hele romanen. 0
kompreni fo---å f_____ f-r-t- ------ forstå 0
Mi komprenis. Je--h--------å-t. J__ h__ f________ J-g h-r f-r-t-t-. ----------------- Jeg har forstått. 0
Mi komprenis la tutan tekston. J-g---r-f-rst----------eks---. J__ h__ f_______ h___ t_______ J-g h-r f-r-t-t- h-l- t-k-t-n- ------------------------------ Jeg har forstått hele teksten. 0
respondi s-a-e s____ s-a-e ----- svare 0
Mi respondis. Je----r---art. J__ h__ s_____ J-g h-r s-a-t- -------------- Jeg har svart. 0
Mi respondis ĉiujn demandojn. J-g--ar-sv--t-p- a-l---pør---l-ne. J__ h__ s____ p_ a___ s___________ J-g h-r s-a-t p- a-l- s-ø-s-å-e-e- ---------------------------------- Jeg har svart på alle spørsmålene. 0
Mi scias tion – Mi sciis tion. Je--------- –-j-g--a- ---st det. J__ v__ d__ – j__ h__ v____ d___ J-g v-t d-t – j-g h-r v-s-t d-t- -------------------------------- Jeg vet det – jeg har visst det. 0
Mi skribas tion – Mi skribis tion. Jeg s--i-e---e- - -e--h---sk--vet---t. J__ s______ d__ – j__ h__ s______ d___ J-g s-r-v-r d-t – j-g h-r s-r-v-t d-t- -------------------------------------- Jeg skriver det – jeg har skrevet det. 0
Mi aŭdas tion – Mi aŭdis tion. Je------r --- –-jeg -a----rt --t. J__ h____ d__ – j__ h__ h___ d___ J-g h-r-r d-t – j-g h-r h-r- d-t- --------------------------------- Jeg hører det – jeg har hørt det. 0
Mi iras serĉi tion – Mi iris serĉi tion. J-g---n--r-d---- je- ha- -----t d--. J__ h_____ d__ – j__ h__ h_____ d___ J-g h-n-e- d-t – j-g h-r h-n-e- d-t- ------------------------------------ Jeg henter det – jeg har hentet det. 0
Mi alportas tion – Mi alportis tion. Je- br--ge- -e- –-je--h-- br-kt---t. J__ b______ d__ – j__ h__ b____ d___ J-g b-i-g-r d-t – j-g h-r b-a-t d-t- ------------------------------------ Jeg bringer det – jeg har brakt det. 0
Mi aĉetas tion – Mi aĉetis tion. J-g-kj-pe--det – -eg h-r-k--pt --t. J__ k_____ d__ – j__ h__ k____ d___ J-g k-ø-e- d-t – j-g h-r k-ø-t d-t- ----------------------------------- Jeg kjøper det – jeg har kjøpt det. 0
Mi atendas tion – Mi atendis tion. Je--for-e-ter det-- --g --r -orv--t-t d-t. J__ f________ d__ – j__ h__ f________ d___ J-g f-r-e-t-r d-t – j-g h-r f-r-e-t-t d-t- ------------------------------------------ Jeg forventer det – jeg har forventet det. 0
Mi klarigas tion – Mi klarigis tion. J-- -o--l---r -et-– jeg h-r ---k-ar--det. J__ f________ d__ – j__ h__ f_______ d___ J-g f-r-l-r-r d-t – j-g h-r f-r-l-r- d-t- ----------------------------------------- Jeg forklarer det – jeg har forklart det. 0
Mi konas tion – Mi konis tion. J---k--nn---de--–-jeg --- -j--t -et. J__ k______ d__ – j__ h__ k____ d___ J-g k-e-n-r d-t – j-g h-r k-e-t d-t- ------------------------------------ Jeg kjenner det – jeg har kjent det. 0

La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon

Legante, la plurlingvuloj senkonscie tradukas en sian gepatran lingvon. Tio aŭtomate okazas, do la legantoj tion ne rimarkas. Eblus diri ke la cerbo funkcias kiel samtempa tradukisto. Sed ĝi ne ĉion tradukas! Esploro montris ke la cerbo havas enkonstruitan filtrilon. Tiu filtrilo decidas pri tio, kio tradukendas. Kaj ŝajnas kvazaŭ la filtrilo ignorus iujn vortojn. La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon. Por sia eksperimento, la esploristoj elektis denaskajn ĉinparolantojn. Ĉiuj subjektoj parolis la anglan kiel duan lingvon. La subjektoj devis taksi plurajn anglajn vortojn. Tiuj vortoj havis malsamajn emociajn enhavojn. Temis pri pozitivaj, negativaj kaj neŭtralaj terminoj. Dum la subjektoj legis la vortojn, ilia cerbo estis analizita. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili povis tiuokaze ekkompreni kiel la cerbo laboras. Kiam vortoj tradukatas, difinitaj signaloj estigatas. Ili indikas ke la cerbo aktivas. Sed la subjektoj montris neniun aktivecon kaze de la negativaj vortoj. Nur la pozitivaj aŭ neŭtralaj terminoj tradukatis. La esploristoj ankoraŭ ne scias la kialon de tio. Teorie, la cerbo devus egale trakti ĉiujn vortojn. Sed povas esti ke la filtrilo mallonge kontrolas ĉiun vorton. Tiu analizatas dum ĝi plu legatas en la dua lingvo. Kiam vorto estas negativa, la memoro estas blokita. Alidirite, ĝi ne povas apogiĝi sur la gepatralingva vorto. La homoj povas tre senteme reagi al la vortoj. La cerbo eble volas protekti ilin kontraŭ emociaj ŝokoj…