Frazlibro

eo Is-tempo 4   »   lt Praeitis 4

84 [okdek kvar]

Is-tempo 4

Is-tempo 4

84 [aštuoniasdešimt keturi]

Praeitis 4

Elektu kiel vi volas vidi la tradukon:   
esperanto litova Ludu Pli
legi sk---yti s_______ s-a-t-t- -------- skaityti 0
Mi legis. (Aš)--kaič--u. (___ s________ (-š- s-a-č-a-. -------------- (Aš) skaičiau. 0
Mi legis la tutan romanon. (A---p---k-i---- v--ą-r-man-. (___ p__________ v___ r______ (-š- p-r-k-i-i-u v-s- r-m-n-. ----------------------------- (Aš) perskaičiau visą romaną. 0
kompreni sup-a-ti s_______ s-p-a-t- -------- suprasti 0
Mi komprenis. (Aš)-su--a---. (___ s________ (-š- s-p-a-a-. -------------- (Aš) supratau. 0
Mi komprenis la tutan tekston. (-š)-supr-ta- --s--tek--ą. (___ s_______ v___ t______ (-š- s-p-a-a- v-s- t-k-t-. -------------------------- (Aš) supratau visą tekstą. 0
respondi ats----i a_______ a-s-k-t- -------- atsakyti 0
Mi respondis. (--- a----ia-. (___ a________ (-š- a-s-k-a-. -------------- (Aš) atsakiau. 0
Mi respondis ĉiujn demandojn. (--)---s--i-- - visu- --au-imus. (___ a_______ į v____ k_________ (-š- a-s-k-a- į v-s-s k-a-s-m-s- -------------------------------- (Aš) atsakiau į visus klausimus. 0
Mi scias tion – Mi sciis tion. (Aš---ai ž-n-u-—-(a-- ta- -----au. (___ t__ ž____ — (___ t__ ž_______ (-š- t-i ž-n-u — (-š- t-i ž-n-j-u- ---------------------------------- (Aš) tai žinau — (aš) tai žinojau. 0
Mi skribas tion – Mi skribis tion. (--) t-i ra-a--- (a-) ----par---a-. (___ t__ r____ — (___ t__ p________ (-š- t-i r-š-u — (-š- t-i p-r-š-a-. ----------------------------------- (Aš) tai rašau — (aš) tai parašiau. 0
Mi aŭdas tion – Mi aŭdis tion. (Aš- --- -ird-i- —-(-š----i g-r-ė--u. (___ t__ g______ — (___ t__ g________ (-š- t-i g-r-ž-u — (-š- t-i g-r-ė-a-. ------------------------------------- (Aš) tai girdžiu — (aš) tai girdėjau. 0
Mi iras serĉi tion – Mi iris serĉi tion. (-š--ta- at-e-----(-----a- atneš---. (___ t__ a_____ — (___ t__ a________ (-š- t-i a-n-š- — (-š- t-i a-n-š-a-. ------------------------------------ (Aš) tai atnešu — (aš) tai atnešiau. 0
Mi alportas tion – Mi alportis tion. (A------ --si-e-- —---š--t-i-a--i-----u. (___ t__ a_______ — (___ t__ a__________ (-š- t-i a-s-n-š- — (-š- t-i a-s-n-š-a-. ---------------------------------------- (Aš) tai atsinešu — (aš) tai atsinešiau. 0
Mi aĉetas tion – Mi aĉetis tion. (A-----i p-------(-š)-t-i --p--ka-. (___ t__ p____ — (___ t__ n________ (-š- t-i p-r-u — (-š- t-i n-p-r-a-. ----------------------------------- (Aš) tai perku — (aš) tai nupirkau. 0
Mi atendas tion – Mi atendis tion. Aš-t---iki-----— -š ---ti-ė--usi. A_ t_ t_______ — a_ t_ t_________ A- t- t-k-u-s- — a- t- t-k-j-u-i- --------------------------------- Aš to tikiuosi — aš to tikėjausi. 0
Mi klarigas tion – Mi klarigis tion. (-š--ta- ---kin- ---aš)---- ------i---. (___ t__ a______ — (___ t__ p__________ (-š- t-i a-š-i-u — (-š- t-i p-a-š-i-a-. --------------------------------------- (Aš) tai aiškinu — (aš) tai paaiškinau. 0
Mi konas tion – Mi konis tion. (-š)---i-pa--stu-/ --nau --(--- -a--p-ž--o------žin-j--. (___ t__ p______ / ž____ — (___ t__ p________ / ž_______ (-š- t-i p-ž-s-u / ž-n-u — (-š- t-i p-ž-n-j-u / ž-n-j-u- -------------------------------------------------------- (Aš) tai pažįstu / žinau — (aš) tai pažinojau / žinojau. 0

La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon

Legante, la plurlingvuloj senkonscie tradukas en sian gepatran lingvon. Tio aŭtomate okazas, do la legantoj tion ne rimarkas. Eblus diri ke la cerbo funkcias kiel samtempa tradukisto. Sed ĝi ne ĉion tradukas! Esploro montris ke la cerbo havas enkonstruitan filtrilon. Tiu filtrilo decidas pri tio, kio tradukendas. Kaj ŝajnas kvazaŭ la filtrilo ignorus iujn vortojn. La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon. Por sia eksperimento, la esploristoj elektis denaskajn ĉinparolantojn. Ĉiuj subjektoj parolis la anglan kiel duan lingvon. La subjektoj devis taksi plurajn anglajn vortojn. Tiuj vortoj havis malsamajn emociajn enhavojn. Temis pri pozitivaj, negativaj kaj neŭtralaj terminoj. Dum la subjektoj legis la vortojn, ilia cerbo estis analizita. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili povis tiuokaze ekkompreni kiel la cerbo laboras. Kiam vortoj tradukatas, difinitaj signaloj estigatas. Ili indikas ke la cerbo aktivas. Sed la subjektoj montris neniun aktivecon kaze de la negativaj vortoj. Nur la pozitivaj aŭ neŭtralaj terminoj tradukatis. La esploristoj ankoraŭ ne scias la kialon de tio. Teorie, la cerbo devus egale trakti ĉiujn vortojn. Sed povas esti ke la filtrilo mallonge kontrolas ĉiun vorton. Tiu analizatas dum ĝi plu legatas en la dua lingvo. Kiam vorto estas negativa, la memoro estas blokita. Alidirite, ĝi ne povas apogiĝi sur la gepatralingva vorto. La homoj povas tre senteme reagi al la vortoj. La cerbo eble volas protekti ilin kontraŭ emociaj ŝokoj…