Frazlibro

eo Is-tempo 4   »   et Minevik 4

84 [okdek kvar]

Is-tempo 4

Is-tempo 4

84 [kaheksakümmend neli]

Minevik 4

Elektu kiel vi volas vidi la tradukon:   
esperanto estona Ludu Pli
legi l-ge-a l----- l-g-m- ------ lugema 0
Mi legis. Ma----es--. M- l------- M- l-g-s-n- ----------- Ma lugesin. 0
Mi legis la tutan romanon. M--lu-e--- -er----o-a----lä-i. M- l------ t---- r------ l---- M- l-g-s-n t-r-e r-m-a-i l-b-. ------------------------------ Ma lugesin terve romaani läbi. 0
kompreni mõi-tma m------ m-i-t-a ------- mõistma 0
Mi komprenis. M- mõists--. M- m-------- M- m-i-t-i-. ------------ Ma mõistsin. 0
Mi komprenis la tutan tekston. M--mõis--i- te-ve- -e--ti. M- m------- t----- t------ M- m-i-t-i- t-r-e- t-k-t-. -------------------------- Ma mõistsin tervet teksti. 0
respondi v-s-a-a v------ v-s-a-a ------- vastama 0
Mi respondis. Ma ---tas--. M- v-------- M- v-s-a-i-. ------------ Ma vastasin. 0
Mi respondis ĉiujn demandojn. M- --s-a--n -õig--- k----u-tel-. M- v------- k------ k----------- M- v-s-a-i- k-i-i-e k-s-m-s-e-e- -------------------------------- Ma vastasin kõigile küsimustele. 0
Mi scias tion – Mi sciis tion. M---ea- se-a-- ma-te-ds---sed-. M- t--- s--- – m- t------ s---- M- t-a- s-d- – m- t-a-s-n s-d-. ------------------------------- Ma tean seda – ma teadsin seda. 0
Mi skribas tion – Mi skribis tion. M---irjut-n----a - ---k-r--t-si---e-a. M- k------- s--- – m- k--------- s---- M- k-r-u-a- s-d- – m- k-r-u-a-i- s-d-. -------------------------------------- Ma kirjutan seda – ma kirjutasin seda. 0
Mi aŭdas tion – Mi aŭdis tion. M---uul-n--eda –----ku-l--- --d-. M- k----- s--- – m- k------ s---- M- k-u-a- s-d- – m- k-u-s-n s-d-. --------------------------------- Ma kuulan seda – ma kuulsin seda. 0
Mi iras serĉi tion – Mi iris serĉi tion. M- -oon s-lle---a – m--tõi---e--e-ä--. M- t--- s---- ä-- – m- t--- s---- ä--- M- t-o- s-l-e ä-a – m- t-i- s-l-e ä-a- -------------------------------------- Ma toon selle ära – ma tõin selle ära. 0
Mi alportas tion – Mi alportis tion. M- to---s-l-e-- -- ---n -el--. M- t--- s---- – m- t--- s----- M- t-o- s-l-e – m- t-i- s-l-e- ------------------------------ Ma toon selle – ma tõin selle. 0
Mi aĉetas tion – Mi aĉetis tion. M- o-tan--e--e-–--a os-s-n-selle. M- o---- s---- – m- o----- s----- M- o-t-n s-l-e – m- o-t-i- s-l-e- --------------------------------- Ma ostan selle – ma ostsin selle. 0
Mi atendas tion – Mi atendis tion. M--oo-a- s-d--–-------a--------. M- o---- s--- – m- o------ s---- M- o-t-n s-d- – m- o-t-s-n s-d-. -------------------------------- Ma ootan seda – ma ootasin seda. 0
Mi klarigas tion – Mi klarigis tion. M------t---se-a-–-m- s-l---s---s-d-. M- s------ s--- – m- s-------- s---- M- s-l-t-n s-d- – m- s-l-t-s-n s-d-. ------------------------------------ Ma seletan seda – ma seletasin seda. 0
Mi konas tion – Mi konis tion. Ma-----en s--a – -a tundsi- s-da. M- t----- s--- – m- t------ s---- M- t-n-e- s-d- – m- t-n-s-n s-d-. --------------------------------- Ma tunnen seda – ma tundsin seda. 0

La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon

Legante, la plurlingvuloj senkonscie tradukas en sian gepatran lingvon. Tio aŭtomate okazas, do la legantoj tion ne rimarkas. Eblus diri ke la cerbo funkcias kiel samtempa tradukisto. Sed ĝi ne ĉion tradukas! Esploro montris ke la cerbo havas enkonstruitan filtrilon. Tiu filtrilo decidas pri tio, kio tradukendas. Kaj ŝajnas kvazaŭ la filtrilo ignorus iujn vortojn. La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon. Por sia eksperimento, la esploristoj elektis denaskajn ĉinparolantojn. Ĉiuj subjektoj parolis la anglan kiel duan lingvon. La subjektoj devis taksi plurajn anglajn vortojn. Tiuj vortoj havis malsamajn emociajn enhavojn. Temis pri pozitivaj, negativaj kaj neŭtralaj terminoj. Dum la subjektoj legis la vortojn, ilia cerbo estis analizita. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili povis tiuokaze ekkompreni kiel la cerbo laboras. Kiam vortoj tradukatas, difinitaj signaloj estigatas. Ili indikas ke la cerbo aktivas. Sed la subjektoj montris neniun aktivecon kaze de la negativaj vortoj. Nur la pozitivaj aŭ neŭtralaj terminoj tradukatis. La esploristoj ankoraŭ ne scias la kialon de tio. Teorie, la cerbo devus egale trakti ĉiujn vortojn. Sed povas esti ke la filtrilo mallonge kontrolas ĉiun vorton. Tiu analizatas dum ĝi plu legatas en la dua lingvo. Kiam vorto estas negativa, la memoro estas blokita. Alidirite, ĝi ne povas apogiĝi sur la gepatralingva vorto. La homoj povas tre senteme reagi al la vortoj. La cerbo eble volas protekti ilin kontraŭ emociaj ŝokoj…