Frazlibro

eo Is-tempo 4   »   cs Minulý čas 4

84 [okdek kvar]

Is-tempo 4

Is-tempo 4

84 [osmdesát čtyři]

Minulý čas 4

Elektu kiel vi volas vidi la tradukon:   
esperanto ĉeĥa Ludu Pli
legi č--t č___ č-s- ---- číst 0
Mi legis. Če-l-j-e-. Č___ j____ Č-t- j-e-. ---------- Četl jsem. 0
Mi legis la tutan romanon. Př--etl---e- c--ý-rom-n. P______ j___ c___ r_____ P-e-e-l j-e- c-l- r-m-n- ------------------------ Přečetl jsem celý román. 0
kompreni r-zumět r______ r-z-m-t ------- rozumět 0
Mi komprenis. R-----l js-m. R______ j____ R-z-m-l j-e-. ------------- Rozuměl jsem. 0
Mi komprenis la tutan tekston. Ro-um-l--se- ce--mu tex--. R______ j___ c_____ t_____ R-z-m-l j-e- c-l-m- t-x-u- -------------------------- Rozuměl jsem celému textu. 0
respondi odp-v-d-t o________ o-p-v-d-t --------- odpovídat 0
Mi respondis. O-po--děl--s-m. O________ j____ O-p-v-d-l j-e-. --------------- Odpověděl jsem. 0
Mi respondis ĉiujn demandojn. Od--věd-l-jse--n--v------ --áz--. O________ j___ n_ v______ o______ O-p-v-d-l j-e- n- v-e-h-y o-á-k-. --------------------------------- Odpověděl jsem na všechny otázky. 0
Mi scias tion – Mi sciis tion. V---t- – věd-- -s-m -o. V__ t_ – v____ j___ t__ V-m t- – v-d-l j-e- t-. ----------------------- Vím to – věděl jsem to. 0
Mi skribas tion – Mi skribis tion. Pí-- t--- naps-- -s---t-. P___ t_ – n_____ j___ t__ P-š- t- – n-p-a- j-e- t-. ------------------------- Píšu to – napsal jsem to. 0
Mi aŭdas tion – Mi aŭdis tion. Sl-ším--o-– s---el-j----to. S_____ t_ – s_____ j___ t__ S-y-í- t- – s-y-e- j-e- t-. --------------------------- Slyším to – slyšel jsem to. 0
Mi iras serĉi tion – Mi iris serĉi tion. Do--s--t--– --n--l-jse- to. D_____ t_ – d_____ j___ t__ D-n-s- t- – d-n-s- j-e- t-. --------------------------- Donesu to – donesl jsem to. 0
Mi alportas tion – Mi alportis tion. Př----u -o-–-p-i---- js-m-to. P______ t_ – p______ j___ t__ P-i-e-u t- – p-i-e-l j-e- t-. ----------------------------- Přinesu to – přinesl jsem to. 0
Mi aĉetas tion – Mi aĉetis tion. K-u-ím to-– k--pil j-em t-. K_____ t_ – k_____ j___ t__ K-u-í- t- – k-u-i- j-e- t-. --------------------------- Koupím to – koupil jsem to. 0
Mi atendas tion – Mi atendis tion. Očekávám t--- ---k-va---se--t-. O_______ t_ – o_______ j___ t__ O-e-á-á- t- – o-e-á-a- j-e- t-. ------------------------------- Očekávám to – očekával jsem to. 0
Mi klarigas tion – Mi klarigis tion. Vys-ě-luji-to --v-sv-t-il-j--- to. V_________ t_ – v________ j___ t__ V-s-ě-l-j- t- – v-s-ě-l-l j-e- t-. ---------------------------------- Vysvětluji to – vysvětlil jsem to. 0
Mi konas tion – Mi konis tion. Z--m t--–---a---s-m-t-. Z___ t_ – z___ j___ t__ Z-á- t- – z-a- j-e- t-. ----------------------- Znám to – znal jsem to. 0

La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon

Legante, la plurlingvuloj senkonscie tradukas en sian gepatran lingvon. Tio aŭtomate okazas, do la legantoj tion ne rimarkas. Eblus diri ke la cerbo funkcias kiel samtempa tradukisto. Sed ĝi ne ĉion tradukas! Esploro montris ke la cerbo havas enkonstruitan filtrilon. Tiu filtrilo decidas pri tio, kio tradukendas. Kaj ŝajnas kvazaŭ la filtrilo ignorus iujn vortojn. La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon. Por sia eksperimento, la esploristoj elektis denaskajn ĉinparolantojn. Ĉiuj subjektoj parolis la anglan kiel duan lingvon. La subjektoj devis taksi plurajn anglajn vortojn. Tiuj vortoj havis malsamajn emociajn enhavojn. Temis pri pozitivaj, negativaj kaj neŭtralaj terminoj. Dum la subjektoj legis la vortojn, ilia cerbo estis analizita. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili povis tiuokaze ekkompreni kiel la cerbo laboras. Kiam vortoj tradukatas, difinitaj signaloj estigatas. Ili indikas ke la cerbo aktivas. Sed la subjektoj montris neniun aktivecon kaze de la negativaj vortoj. Nur la pozitivaj aŭ neŭtralaj terminoj tradukatis. La esploristoj ankoraŭ ne scias la kialon de tio. Teorie, la cerbo devus egale trakti ĉiujn vortojn. Sed povas esti ke la filtrilo mallonge kontrolas ĉiun vorton. Tiu analizatas dum ĝi plu legatas en la dua lingvo. Kiam vorto estas negativa, la memoro estas blokita. Alidirite, ĝi ne povas apogiĝi sur la gepatralingva vorto. La homoj povas tre senteme reagi al la vortoj. La cerbo eble volas protekti ilin kontraŭ emociaj ŝokoj…