Frazlibro

eo Is-tempo 4   »   cs Minulý čas 4

84 [okdek kvar]

Is-tempo 4

Is-tempo 4

84 [osmdesát čtyři]

Minulý čas 4

Elektu kiel vi volas vidi la tradukon:   
esperanto ĉeĥa Ludu Pli
legi č-st č--- č-s- ---- číst 0
Mi legis. Č--- j---. Č--- j---- Č-t- j-e-. ---------- Četl jsem. 0
Mi legis la tutan romanon. P---et- --e- --l- --mán. P------ j--- c--- r----- P-e-e-l j-e- c-l- r-m-n- ------------------------ Přečetl jsem celý román. 0
kompreni r--u--t r------ r-z-m-t ------- rozumět 0
Mi komprenis. Ro-u--- j--m. R------ j---- R-z-m-l j-e-. ------------- Rozuměl jsem. 0
Mi komprenis la tutan tekston. Ro-u-ěl---e- c----u te-t-. R------ j--- c----- t----- R-z-m-l j-e- c-l-m- t-x-u- -------------------------- Rozuměl jsem celému textu. 0
respondi o----íd-t o-------- o-p-v-d-t --------- odpovídat 0
Mi respondis. Odp---dě---s--. O-------- j---- O-p-v-d-l j-e-. --------------- Odpověděl jsem. 0
Mi respondis ĉiujn demandojn. Od-----ěl-j--m na -šech-- --áz-y. O-------- j--- n- v------ o------ O-p-v-d-l j-e- n- v-e-h-y o-á-k-. --------------------------------- Odpověděl jsem na všechny otázky. 0
Mi scias tion – Mi sciis tion. Vím -- - ----l -s-----. V-- t- – v---- j--- t-- V-m t- – v-d-l j-e- t-. ----------------------- Vím to – věděl jsem to. 0
Mi skribas tion – Mi skribis tion. P-šu----- -apsal --e---o. P--- t- – n----- j--- t-- P-š- t- – n-p-a- j-e- t-. ------------------------- Píšu to – napsal jsem to. 0
Mi aŭdas tion – Mi aŭdis tion. S-y----to-– ---šel-j-e----. S----- t- – s----- j--- t-- S-y-í- t- – s-y-e- j-e- t-. --------------------------- Slyším to – slyšel jsem to. 0
Mi iras serĉi tion – Mi iris serĉi tion. D-nes--to----on-s- --em t-. D----- t- – d----- j--- t-- D-n-s- t- – d-n-s- j-e- t-. --------------------------- Donesu to – donesl jsem to. 0
Mi alportas tion – Mi alportis tion. P-----u-t--– přine-l-js----o. P------ t- – p------ j--- t-- P-i-e-u t- – p-i-e-l j-e- t-. ----------------------------- Přinesu to – přinesl jsem to. 0
Mi aĉetas tion – Mi aĉetis tion. Koup-- ---- koupil jsem -o. K----- t- – k----- j--- t-- K-u-í- t- – k-u-i- j-e- t-. --------------------------- Koupím to – koupil jsem to. 0
Mi atendas tion – Mi atendis tion. Oče--vám -- - -č-k---l jsem --. O------- t- – o------- j--- t-- O-e-á-á- t- – o-e-á-a- j-e- t-. ------------------------------- Očekávám to – očekával jsem to. 0
Mi klarigas tion – Mi klarigis tion. Vysvě--u-i to-– --s--t-il-jse----. V--------- t- – v-------- j--- t-- V-s-ě-l-j- t- – v-s-ě-l-l j-e- t-. ---------------------------------- Vysvětluji to – vysvětlil jsem to. 0
Mi konas tion – Mi konis tion. Z-ám--o-– -n-l-j-----o. Z--- t- – z--- j--- t-- Z-á- t- – z-a- j-e- t-. ----------------------- Znám to – znal jsem to. 0

La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon

Legante, la plurlingvuloj senkonscie tradukas en sian gepatran lingvon. Tio aŭtomate okazas, do la legantoj tion ne rimarkas. Eblus diri ke la cerbo funkcias kiel samtempa tradukisto. Sed ĝi ne ĉion tradukas! Esploro montris ke la cerbo havas enkonstruitan filtrilon. Tiu filtrilo decidas pri tio, kio tradukendas. Kaj ŝajnas kvazaŭ la filtrilo ignorus iujn vortojn. La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon. Por sia eksperimento, la esploristoj elektis denaskajn ĉinparolantojn. Ĉiuj subjektoj parolis la anglan kiel duan lingvon. La subjektoj devis taksi plurajn anglajn vortojn. Tiuj vortoj havis malsamajn emociajn enhavojn. Temis pri pozitivaj, negativaj kaj neŭtralaj terminoj. Dum la subjektoj legis la vortojn, ilia cerbo estis analizita. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili povis tiuokaze ekkompreni kiel la cerbo laboras. Kiam vortoj tradukatas, difinitaj signaloj estigatas. Ili indikas ke la cerbo aktivas. Sed la subjektoj montris neniun aktivecon kaze de la negativaj vortoj. Nur la pozitivaj aŭ neŭtralaj terminoj tradukatis. La esploristoj ankoraŭ ne scias la kialon de tio. Teorie, la cerbo devus egale trakti ĉiujn vortojn. Sed povas esti ke la filtrilo mallonge kontrolas ĉiun vorton. Tiu analizatas dum ĝi plu legatas en la dua lingvo. Kiam vorto estas negativa, la memoro estas blokita. Alidirite, ĝi ne povas apogiĝi sur la gepatralingva vorto. La homoj povas tre senteme reagi al la vortoj. La cerbo eble volas protekti ilin kontraŭ emociaj ŝokoj…