Frazlibro

eo Is-tempo 4   »   lv Pagātne 4

84 [okdek kvar]

Is-tempo 4

Is-tempo 4

84 [astoņdesmit četri]

Pagātne 4

Elektu kiel vi volas vidi la tradukon:   
esperanto latva Ludu Pli
legi l-s-t l____ l-s-t ----- lasīt 0
Mi legis. Es-las---. E_ l______ E- l-s-j-. ---------- Es lasīju. 0
Mi legis la tutan romanon. E- i-las-ju--i-u---mānu. E_ i_______ v___ r______ E- i-l-s-j- v-s- r-m-n-. ------------------------ Es izlasīju visu romānu. 0
kompreni s----st s______ s-p-a-t ------- saprast 0
Mi komprenis. E--sapr---. E_ s_______ E- s-p-a-u- ----------- Es sapratu. 0
Mi komprenis la tutan tekston. E- sa-ratu--i-- t-----. E_ s______ v___ t______ E- s-p-a-u v-s- t-k-t-. ----------------------- Es sapratu visu tekstu. 0
respondi a---ldēt a_______ a-b-l-ē- -------- atbildēt 0
Mi respondis. Es -tbi--ēju. E_ a_________ E- a-b-l-ē-u- ------------- Es atbildēju. 0
Mi respondis ĉiujn demandojn. E- -t-ildē---uz-v-siem-ja-tāj-----. E_ a________ u_ v_____ j___________ E- a-b-l-ē-u u- v-s-e- j-u-ā-u-i-m- ----------------------------------- Es atbildēju uz visiem jautājumiem. 0
Mi scias tion – Mi sciis tion. Es t--z-nu – -s -o -inā--. E_ t_ z___ – e_ t_ z______ E- t- z-n- – e- t- z-n-j-. -------------------------- Es to zinu – es to zināju. 0
Mi skribas tion – Mi skribis tion. E---- r-k-t----es--o--z--kstī--. E_ t_ r_____ – e_ t_ u__________ E- t- r-k-t- – e- t- u-r-k-t-j-. -------------------------------- Es to rakstu – es to uzrakstīju. 0
Mi aŭdas tion – Mi aŭdis tion. Es--o -----u – -s ---d-i-----. E_ t_ d_____ – e_ t_ d________ E- t- d-i-d- – e- t- d-i-d-j-. ------------------------------ Es to dzirdu – es to dzirdēju. 0
Mi iras serĉi tion – Mi iris serĉi tion. Es t--n--- – -s t--atn--u. E_ t_ n___ – e_ t_ a______ E- t- n-s- – e- t- a-n-s-. -------------------------- Es to nesu – es to atnesu. 0
Mi alportas tion – Mi alportis tion. Es -----s--– e---o-at-e--. E_ t_ n___ – e_ t_ a______ E- t- n-s- – e- t- a-n-s-. -------------------------- Es to nesu – es to atnesu. 0
Mi aĉetas tion – Mi aĉetis tion. E--to ----- – -s-t--n-pir--. E_ t_ p____ – e_ t_ n_______ E- t- p-r-u – e- t- n-p-r-u- ---------------------------- Es to pērku – es to nopirku. 0
Mi atendas tion – Mi atendis tion. Es--o---id--– es-to ga-dī-u. E_ t_ g____ – e_ t_ g_______ E- t- g-i-u – e- t- g-i-ī-u- ---------------------------- Es to gaidu – es to gaidīju. 0
Mi klarigas tion – Mi klarigis tion. Es t--p-s-ai--o-- –-e- -o-p-skai--o-u. E_ t_ p__________ – e_ t_ p___________ E- t- p-s-a-d-o-u – e- t- p-s-a-d-o-u- -------------------------------------- Es to paskaidroju – es to paskaidroju. 0
Mi konas tion – Mi konis tion. E- t- ---ī-t--–-e--to-pa----. E_ t_ p______ – e_ t_ p______ E- t- p-z-s-u – e- t- p-z-n-. ----------------------------- Es to pazīstu – es to pazinu. 0

La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon

Legante, la plurlingvuloj senkonscie tradukas en sian gepatran lingvon. Tio aŭtomate okazas, do la legantoj tion ne rimarkas. Eblus diri ke la cerbo funkcias kiel samtempa tradukisto. Sed ĝi ne ĉion tradukas! Esploro montris ke la cerbo havas enkonstruitan filtrilon. Tiu filtrilo decidas pri tio, kio tradukendas. Kaj ŝajnas kvazaŭ la filtrilo ignorus iujn vortojn. La negativajn vortojn oni ne tradukas en la gepatran lingvon. Por sia eksperimento, la esploristoj elektis denaskajn ĉinparolantojn. Ĉiuj subjektoj parolis la anglan kiel duan lingvon. La subjektoj devis taksi plurajn anglajn vortojn. Tiuj vortoj havis malsamajn emociajn enhavojn. Temis pri pozitivaj, negativaj kaj neŭtralaj terminoj. Dum la subjektoj legis la vortojn, ilia cerbo estis analizita. Tio signifas ke la esploristoj mezuris la cerban aktivecon. Ili povis tiuokaze ekkompreni kiel la cerbo laboras. Kiam vortoj tradukatas, difinitaj signaloj estigatas. Ili indikas ke la cerbo aktivas. Sed la subjektoj montris neniun aktivecon kaze de la negativaj vortoj. Nur la pozitivaj aŭ neŭtralaj terminoj tradukatis. La esploristoj ankoraŭ ne scias la kialon de tio. Teorie, la cerbo devus egale trakti ĉiujn vortojn. Sed povas esti ke la filtrilo mallonge kontrolas ĉiun vorton. Tiu analizatas dum ĝi plu legatas en la dua lingvo. Kiam vorto estas negativa, la memoro estas blokita. Alidirite, ĝi ne povas apogiĝi sur la gepatralingva vorto. La homoj povas tre senteme reagi al la vortoj. La cerbo eble volas protekti ilin kontraŭ emociaj ŝokoj…