Я-и- ---о-ус ї---т------нт-?
Який автобус їздить в центр?
Я-и- а-т-б-с ї-д-т- в ц-н-р-
----------------------------
Який автобус їздить в центр? 0 Y-k--- av-o-us ----ytʹ-v tse-tr?Yakyy- avtobus i-zdytʹ v tsentr?Y-k-y- a-t-b-s i-z-y-ʹ v t-e-t-?--------------------------------Yakyy̆ avtobus ïzdytʹ v tsentr?
Якою лі-і-ю ме-- ї-ати?
Якою лінією мені їхати?
Я-о- л-н-є- м-н- ї-а-и-
-----------------------
Якою лінією мені їхати? 0 Y-k-y----n---y- m-n----k--t-?Yakoyu liniyeyu meni i-khaty?Y-k-y- l-n-y-y- m-n- i-k-a-y------------------------------Yakoyu liniyeyu meni ïkhaty?
Чи п-в-не--- -ов-н-- - пер-с-д--и?
Чи повинен / повинна я пересідати?
Ч- п-в-н-н / п-в-н-а я п-р-с-д-т-?
----------------------------------
Чи повинен / повинна я пересідати? 0 Chy-po--n-- ---ovyn---y- -eresi-aty?Chy povynen / povynna ya peresidaty?C-y p-v-n-n / p-v-n-a y- p-r-s-d-t-?------------------------------------Chy povynen / povynna ya peresidaty?
Де-я-пов--ен------и--а--ере-і-т-?
Де я повинен / повинна пересісти?
Д- я п-в-н-н / п-в-н-а п-р-с-с-и-
---------------------------------
Де я повинен / повинна пересісти? 0 De-y--p-------- -ov-n------------?De ya povynen / povynna peresisty?D- y- p-v-n-n / p-v-n-a p-r-s-s-y-----------------------------------De ya povynen / povynna peresisty?
Я- ба-ат---у-и------ --н-р-?
Як багато зупинок до центру?
Я- б-г-т- з-п-н-к д- ц-н-р-?
----------------------------
Як багато зупинок до центру? 0 Yak b-h--o zu---ok -o-t-entru?Yak bahato zupynok do tsentru?Y-k b-h-t- z-p-n-k d- t-e-t-u-------------------------------Yak bahato zupynok do tsentru?
Ви-п--и------т--ий-и.
Ви повинні тут вийти.
В- п-в-н-і т-т в-й-и-
---------------------
Ви повинні тут вийти. 0 V-----y-n--tu--vy----.Vy povynni tut vyy-ty.V- p-v-n-i t-t v-y-t-.----------------------Vy povynni tut vyy̆ty.
В-----инні -ийт- зз---.
Ви повинні вийти ззаду.
В- п-в-н-і в-й-и з-а-у-
-----------------------
Ви повинні вийти ззаду. 0 Vy -----n---yy̆t--zzad-.Vy povynni vyy-ty zzadu.V- p-v-n-i v-y-t- z-a-u-------------------------Vy povynni vyy̆ty zzadu.
К--т-к н- п--ї-д? --Ні,-я-не---ю.
Квиток на проїзд? – Ні, я не маю.
К-и-о- н- п-о-з-? – Н-, я н- м-ю-
---------------------------------
Квиток на проїзд? – Ні, я не маю. 0 K-yt-k--- p--i-zd- – N-,--- -- m-y-.Kvytok na proi-zd? – Ni, ya ne mayu.K-y-o- n- p-o-̈-d- – N-, y- n- m-y-.------------------------------------Kvytok na proïzd? – Ni, ya ne mayu.
Навошта мы размаўляем друг з другам, відавочна.
Мы жадаем абменьвацца інфармацыяй і разумець адзін аднаго.
Але тое, як іменна з'явілася мова, не так відавочна.
Існуюць розныя тэорыі.
Але дакладна тое, што мова з'яўляецца вельмі стражытным феноменам.
Пэўныя фізічныя рысы былі перадумовай для гаварэння.
Яны былі неабходныя для таго, каб мы маглі вымаўляць гукі.
Ужо ў неандэртальцаў была здольнасць скарыстоўваць свой голас.
Гэтак яны маглі адрозніваць адзін аднаго ад жывёлаў.
Акрамя гэтага, дужы, громкі голас быў важны для самаабароны.
Ім можна было пагражаць або пужаць ворагаў.
У той час людзі ўжо выраблялі прылады і ўмелі раскладаць агонь.
Гэтыя веды трэба было неяк перадаваць.
Але мова таксама была важна і для палявання ў групах.
Ужо 2 мільёна гадоў таму паміж людзьмі было самае простае ўзаемаразуменне.
Першымі моўнымі элементамі былі знакі і жэсты.
Але людзі жадалі разумець адзін аднаго і ў цемры.
Акрамя гэтага, ім трэба было навучыцца камунікаваць, не гледзячы адзін на аднаго.
Таму і развіўся голас, які замяніў знакі.
Мове ў сённяшнім яе разуменні як мінімум 50000 гадоў.
Калі Homo sapiens пакінуў Афрыку, ён распаўсюдзіў мову па ўсім свеце.
У розных рэгіёнах мовы аддзяліліся адна ад адной.
Гэта значыць, што ўзніклі розныя моўныя сем'і.
Але яны змяшчалі ў сабе толькі асновы моўных сістэм.
Першыя мовы былі намнога прасцей, чым сучасныя.
Яны развіваліся далей праз граматыку, фаналогію і семантыку.
Можна было б сказаць, што розныя мовы прапануюць розныя рашэнні праблем камунікацыі.
Але асноўная праблема была заўжды адна: як паказаць іншым, што я думаю?