‫שיחון‬

‫מילות חיבור 3‬ » Зэпххэр 3

‫96 [תשעים ושש]‬

‫מילות חיבור 3‬

96 [тIокIиплIырэ пшIыкIухырэ]

96 [tIokIiplIyrje pshIykIuhyrje]

Зэпххэр 3

[Zjephhjer 3]

בחר כיצד תרצה לראות את התרגום:

הורד MP3 (.zip קבצים)

לא נמצא סרטון!

‫שפה ומתמטיקה‬

‫חשיבה ושפה שייכים יחדיו.‬ ‫והם משפיעים אחת על השנייה.‬ ‫מבנים לשוניים מעצבים את מבני החשיבה שלנו.‬ ‫למשל, יש שפות שאין בהן את המילים לתאר מספרים.‬ ‫דוברי שפות אלה לא מבינים את המושג מספרים.‬ ‫גם מתמטיקה ושפות שייכות איכשהו יחדיו.‬ ‫מבנים דקדוקיים ומתמטיים הם לעתים קרובות דומים.‬ ‫יש חוקרים שמאמינים שנעשה להם גם עיבוד דומה במוח.‬ ‫הם חושבים שמרכז השפות שלנו גם אחראי על עיבוד מתמטיקה.‬ ‫והוא יכול לעזור למוחנו לעשות חישובים.‬ ‫אך מחקרים חדשים מגיעים לתוצאה שונה.‬ ‫הם מראים שמוחנו מעבד מתמטיקה גם ללא שפה.‬ ‫>חוקרים בדקו שלושה גברים.‬ ‫מוחם של הנבדקים היה פצוע.‬ ‫ומרכז השפות במוח ניזוק כתוצאה מהפציעה.‬ ‫היה לגברים קושי גדול בדיבור.‬ ‫והם לא יכלו להרכיב משפטים פשוטים.‬ ‫הם גם לא יכלו להבין מילים.‬ ‫הגברים היו צריכים לפתור שאלות בחשבון לאחר מבחן השפה.‬ ‫חלק מהחידות המתמטיות האלה היו מאוד מסובכים.‬ ‫והם הצליחו לפתור אותן למרות זאת!‬ ‫תוצאת מחקר זה היא מאוד מעניינת.‬ ‫היא מראה שמתמטיקה לא מקודדת בעזרת מילים.‬ ‫יכול להיות שיש לשפה ולמתמטיקה את אותו בסיס.‬ ‫לשתיהן נעשה עיבוד על ידי אותו מרכז במוח.‬ ‫אך מוחנו לא צריך לתרגם מתמטיקה לשפה קודם.‬ ‫אולי מתפתחות שפה ומתמטיקה גם יחדיו...‬ ‫והן נפרדות אחת מהשנייה כשמוחנו מסיים להתפתח!‬

עברית	אדיגית	נגן יותר
‫אני קם / ה כאשר השעון המעורר מצלצל.‬	Сыхьатыр къызэрэтеоу, сыкъэтэджы. Сыхьатыр къызэрэтеоу, сыкъэтэджы. 1 Sy--a-yr kyzj--je-eou,--y--et--dzh-. Syh'atyr kyzjerjeteou, sykjetjedzhy.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫אני קם / ה כאשר השעון המעורר מצלצל.‬ Сыхьатыр къызэрэтеоу, сыкъэтэджы. Syh'atyr kyzjerjeteou, sykjetjedzhy. EN שֶׁמַע I get up as soon as the alarm rings. DE שֶׁמַע Ich stehe auf, sobald der Wecker klingelt. ES שֶׁמַע (Yo) me levanto en cuanto suena el despertador. FR שֶׁמַע Je me lève des que le réveil sonne. IT שֶׁמַע Mi alzo appena suona la sveglia. RU שֶׁמַע Я встаю, как только звонит будильник.
‫אני מרגיש עייף / ה כשאני צריך / ה ללמוד.‬	Зыгорэ зэзгъэшIэн фаеу зыхъурэм, сэ сыкъэпшъы. Зыгорэ зэзгъэшIэн фаеу зыхъурэм, сэ сыкъэпшъы. 1 Zy----e---e--jeshIjen -a-u-z--u--e---s-e--yk-e--h-. Zygorje zjezgjeshIjen faeu zyhurjem, sje sykjepshy.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫אני מרגיש עייף / ה כשאני צריך / ה ללמוד.‬ Зыгорэ зэзгъэшIэн фаеу зыхъурэм, сэ сыкъэпшъы. Zygorje zjezgjeshIjen faeu zyhurjem, sje sykjepshy. EN שֶׁמַע I become tired as soon as I have to study. DE שֶׁמַע Ich werde müde, sobald ich lernen soll. ES שֶׁמַע Me siento cansado /-a en cuanto tengo que estudiar. FR שֶׁמַע Je me fatigue des que je dois étudier. IT שֶׁמַע Mi stanco appena inizio a studiare. RU שֶׁמַע Я чувствую усталость, как только я должен / должна что-то учить.
‫אני אפסיק לעבוד כשאגיע לגיל שישים. ‬	Илъэс тIокIищ сызэрэхъоу, Iоф шIэныр щызгъэтыжьыщт. Илъэс тIокIищ сызэрэхъоу, Iоф шIэныр щызгъэтыжьыщт. 1 I---s----kIishh s--j--j-h-u- -o----Ij-nyr shh---j-t-z-'y--ht. Iljes tIokIishh syzjerjehou, Iof shIjenyr shhyzgjetyzh'yshht.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫אני אפסיק לעבוד כשאגיע לגיל שישים. ‬ Илъэс тIокIищ сызэрэхъоу, Iоф шIэныр щызгъэтыжьыщт. Iljes tIokIishh syzjerjehou, Iof shIjenyr shhyzgjetyzh'yshht. EN שֶׁמַע I will stop working as soon as I am 60. DE שֶׁמַע Ich höre auf zu arbeiten, sobald ich 60 bin. ES שֶׁמַע Dejaré de trabajar en cuanto tenga 60 años. FR שֶׁמַע J’arrêterai le travail des que j’aurai 60 ans. IT שֶׁמַע Smetto di lavorare appena faccio sessant’anni. RU שֶׁמַע Я перестану работать, как только мне исполнятся 60.
‫מתי תתקשר / י?‬	Сыдигъуа укъызытеощтыр? Сыдигъуа укъызытеощтыр? 1 Sydi-----ky-yte-s-hty-? Sydigua ukyzyteoshhtyr?	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫מתי תתקשר / י?‬ Сыдигъуа укъызытеощтыр? Sydigua ukyzyteoshhtyr? EN שֶׁמַע When will you call? DE שֶׁמַע Wann rufen Sie an? ES שֶׁמַע ¿Cuándo llamará (usted)? FR שֶׁמַע Quand appellerez-vous ? IT שֶׁמַע Quando telefona? RU שֶׁמַע Когда Вы позвоните?
‫כשיהיה לי רגע פנוי.‬	Уахътэ , тIэкIу ныIэми, сиIэ зэрэхъоу. Уахътэ , тIэкIу ныIэми, сиIэ зэрэхъоу. 1 Ua---- - t---k-u -y-j---, s-Ije -jer--hou. Uahtje , tIjekIu nyIjemi, siIje zjerjehou.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫כשיהיה לי רגע פנוי.‬ Уахътэ , тIэкIу ныIэми, сиIэ зэрэхъоу. Uahtje , tIjekIu nyIjemi, siIje zjerjehou. EN שֶׁמַע As soon as I have a moment. DE שֶׁמַע Sobald ich einen Moment Zeit habe. ES שֶׁמַע En cuanto tenga un momento. FR שֶׁמַע Des que j’aurai le temps. IT שֶׁמַע Appena ho un momento di tempo. RU שֶׁמַע Как только у меня будет немного времени.
‫הוא יתקשר כשיהיה לו קצת זמן.‬	Ар (хъулъфыгъ) къызытеощтыр, уахътэ, тIэкIу ныIэми, иIэ зэрэхъоу. Ар (хъулъфыгъ) къызытеощтыр, уахътэ, тIэкIу ныIэми, иIэ зэрэхъоу. 1 A- (-ulf--)--y---eos---y-- --ht--- -Ije--u-n------- -Ij--z-e---h-u. Ar (hulfyg) kyzyteoshhtyr, uahtje, tIjekIu nyIjemi, iIje zjerjehou.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫הוא יתקשר כשיהיה לו קצת זמן.‬ Ар (хъулъфыгъ) къызытеощтыр, уахътэ, тIэкIу ныIэми, иIэ зэрэхъоу. Ar (hulfyg) kyzyteoshhtyr, uahtje, tIjekIu nyIjemi, iIje zjerjehou. EN שֶׁמַע He’ll call, as soon as he has a little time. DE שֶׁמַע Er ruft an, sobald er etwas Zeit hat. ES שֶׁמַע Llamará en cuanto tenga tiempo. FR שֶׁמַע Il appelle des qu’il a le temps. IT שֶׁמַע Lui telefona appena ha un po’ di tempo. RU שֶׁמַע Он позвонит, как только у него будет немного времени.
‫כמה זמן תעבוד / תעבדי?‬	Бэрэ Iоф пшIэщта? Бэрэ Iоф пшIэщта? 1 Bj--je I----s---es-h-a? Bjerje Iof pshIjeshhta?	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫כמה זמן תעבוד / תעבדי?‬ Бэрэ Iоф пшIэщта? Bjerje Iof pshIjeshhta? EN שֶׁמַע How long will you work? DE שֶׁמַע Wie lange werden Sie arbeiten? ES שֶׁמַע ¿Hasta cuándo va a trabajar (usted)? FR שֶׁמַע Combien de temps travaillerez-vous ? IT שֶׁמַע Quanto tempo lavorerà? RU שֶׁמַע Как долго Вы будете работать?
‫אני אעבוד כל זמן שאוכל.‬	СэлъэкIыфэ Iоф сшIэщт. СэлъэкIыфэ Iоф сшIэщт. 1 S-e--e-Iyf-- -o--s-h-j----t. SjeljekIyfje Iof sshIjeshht.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫אני אעבוד כל זמן שאוכל.‬ СэлъэкIыфэ Iоф сшIэщт. SjeljekIyfje Iof sshIjeshht. EN שֶׁמַע I’ll work as long as I can. DE שֶׁמַע Ich werde arbeiten, solange ich kann. ES שֶׁמַע Trabajaré mientras pueda. FR שֶׁמַע Je travaillerai aussi longtemps que je le peux. IT שֶׁמַע Lavorerò finché potrò. RU שֶׁמַע Я буду работать сколько смогу.
‫אני אעבוד כל זמן שאהיה בריא / ה.‬	Сэпсауфэ Iоф сшIэщт. Сэпсауфэ Iоф сшIэщт. 1 Sj-p-au-j- -----sh-j-s--t. Sjepsaufje Iof sshIjeshht.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫אני אעבוד כל זמן שאהיה בריא / ה.‬ Сэпсауфэ Iоф сшIэщт. Sjepsaufje Iof sshIjeshht. EN שֶׁמַע I’ll work as long as I am healthy. DE שֶׁמַע Ich werde arbeiten, solange ich gesund bin. ES שֶׁמַע Trabajaré mientras esté bien de salud. FR שֶׁמַע Je travaillerai aussi longtemps que je serai en bonne santé. IT שֶׁמַע Lavorerò finché sarò sano. RU שֶׁמַע Я буду работать пока я здоров / здорова.
‫הוא שוכב במיטה במקום לעבוד.‬	Ар (хъулъфыгъ) пIэм хэлъ, Iоф ышIэным ычIыпIэ. Ар (хъулъфыгъ) пIэм хэлъ, Iоф ышIэным ычIыпIэ. 1 A- --u-fy-- p-je- -j--, -of---hI--n-- y--Iy--je. Ar (hulfyg) pIjem hjel, Iof yshIjenym ychIypIje.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫הוא שוכב במיטה במקום לעבוד.‬ Ар (хъулъфыгъ) пIэм хэлъ, Iоф ышIэным ычIыпIэ. Ar (hulfyg) pIjem hjel, Iof yshIjenym ychIypIje. EN שֶׁמַע He lies in bed instead of working. DE שֶׁמַע Er liegt im Bett, anstatt dass er arbeitet. ES שֶׁמַע (Él) está en la cama, en vez de trabajar. FR שֶׁמַע Il reste au lit au lieu de travailler. IT שֶׁמַע Sta a letto invece di lavorare. RU שֶׁמַע Он лежит в постели вместо того, чтобы работать.
‫היא קוראת עיתון במקום לבשל.‬	Ар (бзылъфыгъ) гъэзетэм еджэ, пщэрыхьаным ычIыпIэ. Ар (бзылъфыгъ) гъэзетэм еджэ, пщэрыхьаным ычIыпIэ. 1 A----z--fy-)--j--etj-m ed-h-e- psh-j----'--y- y-hIypI-e. Ar (bzylfyg) gjezetjem edzhje, pshhjeryh'anym ychIypIje.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫היא קוראת עיתון במקום לבשל.‬ Ар (бзылъфыгъ) гъэзетэм еджэ, пщэрыхьаным ычIыпIэ. Ar (bzylfyg) gjezetjem edzhje, pshhjeryh'anym ychIypIje. EN שֶׁמַע She reads the newspaper instead of cooking. DE שֶׁמַע Sie liest die Zeitung, anstatt dass sie kocht. ES שֶׁמַע (Ella) lee el periódico, en lugar de cocinar. FR שֶׁמַע Elle lit le journal au lieu de faire la cuisine. IT שֶׁמַע Lei legge il giornale invece di cucinare. RU שֶׁמַע Она читает газету вместо того, чтобы готовить.
‫הוא יושב בפאב במקום ללכת הביתה.‬	Ар (хъулъфыгъ) пивэщапIэм чIэс, унэм кIожьыным ычIыпIэ. Ар (хъулъфыгъ) пивэщапIэм чIэс, унэм кIожьыным ычIыпIэ. 1 Ar-(-ulfyg- p-v----h---j-m--hI-e-, --j-m-kIo----nym--c--y---e. Ar (hulfyg) pivjeshhapIjem chIjes, unjem kIozh'ynym ychIypIje.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫הוא יושב בפאב במקום ללכת הביתה.‬ Ар (хъулъфыгъ) пивэщапIэм чIэс, унэм кIожьыным ычIыпIэ. Ar (hulfyg) pivjeshhapIjem chIjes, unjem kIozh'ynym ychIypIje. EN שֶׁמַע He is at the bar instead of going home. DE שֶׁמַע Er sitzt in der Kneipe, anstatt dass er nach Hause geht. ES שֶׁמַע (Él) está en el bar, en lugar de irse a casa. FR שֶׁמַע Il est assis au bistrot au lieu d’aller à la maison. IT שֶׁמַע Lui sta al bar invece di andare a casa. RU שֶׁמַע Он сидит в пивнушке вместо того, чтобы идти домой.
‫עד כמה שאני יודע הוא גר כאן.‬	СызэрэщыгъуазэмкIэ, ар мыщ щэпсэу. СызэрэщыгъуазэмкIэ, ар мыщ щэпсэу. 1 Sy--e-j-s-h-g-----m-Ije---r----hh sh----sjeu. SyzjerjeshhyguazjemkIje, ar myshh shhjepsjeu.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫עד כמה שאני יודע הוא גר כאן.‬ СызэрэщыгъуазэмкIэ, ар мыщ щэпсэу. SyzjerjeshhyguazjemkIje, ar myshh shhjepsjeu. EN שֶׁמַע As far as I know, he lives here. DE שֶׁמַע Soweit ich weiß, wohnt er hier. ES שֶׁמַע Por lo que yo sé, (él) vive aquí. FR שֶׁמַע Autant que je le sache, il habite ici. IT שֶׁמַע A quanto so lui abita qui. RU שֶׁמַע Насколько я знаю, он здесь живёт.
‫עד כמה שאני יודע אשתו חולה.‬	СызэрэщыгъуазэмкIэ, ащ ишъхьагъусэ (ишъуз) сымадж. СызэрэщыгъуазэмкIэ, ащ ишъхьагъусэ (ишъуз) сымадж. 1 Sy-j-rje-h--gu-z---k---, a--- ---h'a-u--e -i--uz) s-mad--. SyzjerjeshhyguazjemkIje, ashh ishh'agusje (ishuz) symadzh.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫עד כמה שאני יודע אשתו חולה.‬ СызэрэщыгъуазэмкIэ, ащ ишъхьагъусэ (ишъуз) сымадж. SyzjerjeshhyguazjemkIje, ashh ishh'agusje (ishuz) symadzh. EN שֶׁמַע As far as I know, his wife is ill. DE שֶׁמַע Soweit ich weiß, ist seine Frau krank. ES שֶׁמַע Por lo que yo sé, su esposa está enferma. FR שֶׁמַע Autant que je le sache, sa femme est malade. IT שֶׁמַע A quanto so sua moglie è malata. RU שֶׁמַע Насколько я знаю, его жена больна.
‫עד כמה שאני יודע הוא מובטל.‬	СызэрэщыгъуазэмкIэ, ар IофшIэнынчъ. СызэрэщыгъуазэмкIэ, ар IофшIэнынчъ. 1 S--j------hy-uazj-mkI------ I--shI-eny---. SyzjerjeshhyguazjemkIje, ar IofshIjenynch.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫עד כמה שאני יודע הוא מובטל.‬ СызэрэщыгъуазэмкIэ, ар IофшIэнынчъ. SyzjerjeshhyguazjemkIje, ar IofshIjenynch. EN שֶׁמַע As far as I know, he is unemployed. DE שֶׁמַע Soweit ich weiß, ist er arbeitslos. ES שֶׁמַע Por lo que yo sé, (él) no tiene trabajo. FR שֶׁמַע Autant que je le sache, il est au chômage. IT שֶׁמַע A quanto so lui è disoccupato. RU שֶׁמַע Насколько я знаю, он безработный.
‫התעוררתי מאוחר אחרת הייתי מגיע / ה בזמן.‬	Сэ сыхэчъыягъ нахь, армырмэ игъом сыкъэсыщтгъагъэ. Сэ сыхэчъыягъ нахь, армырмэ игъом сыкъэсыщтгъагъэ. 1 Sje s-----h-j-g n--', a-m--m-e-ig-m -y---s----tga---. Sje syhjechyjag nah', armyrmje igom sykjesyshhtgagje.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫התעוררתי מאוחר אחרת הייתי מגיע / ה בזמן.‬ Сэ сыхэчъыягъ нахь, армырмэ игъом сыкъэсыщтгъагъэ. Sje syhjechyjag nah', armyrmje igom sykjesyshhtgagje. EN שֶׁמַע I overslept; otherwise I’d have been on time. DE שֶׁמַע Ich hatte verschlafen, sonst wäre ich pünktlich gewesen. ES שֶׁמַע (Yo) me quedé dormido, si no, habría llegado a tiempo. FR שֶׁמַע Si je ne m’étais pas endormi, j’aurais été à l’heure. IT שֶׁמַע Non mi sono svegliato in tempo, altrimenti sarei stato puntuale. RU שֶׁמַע Я проспал / проспала, а то я был бы / была бы вовремя.
‫איחרתי לאוטובוס אחרת הייתי מגיע / ה בזמן.‬	Сэ автобусыр блэстIупщыгъ нахь, армырмэ игъом сыкъэсыщтыгъэ. Сэ автобусыр блэстIупщыгъ нахь, армырмэ игъом сыкъэсыщтыгъэ. 1 S-e av-obu----b-je-tIup--h-g---h',-a-----je ig-m-sy---s-s-ht-g--. Sje avtobusyr bljestIupshhyg nah', armyrmje igom sykjesyshhtygje.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫איחרתי לאוטובוס אחרת הייתי מגיע / ה בזמן.‬ Сэ автобусыр блэстIупщыгъ нахь, армырмэ игъом сыкъэсыщтыгъэ. Sje avtobusyr bljestIupshhyg nah', armyrmje igom sykjesyshhtygje. EN שֶׁמַע I missed the bus; otherwise I’d have been on time. DE שֶׁמַע Ich hatte den Bus verpasst, sonst wäre ich pünktlich gewesen. ES שֶׁמַע (Yo) perdí el autobús, si no, habría llegado a tiempo. FR שֶׁמַע Si je n’avais pas manqué le bus, j’aurais été à l’heure. IT שֶׁמַע Avevo perso l’autobus, altrimenti sarei stato puntuale. RU שֶׁמַע Я пропустил / пропустила автобус, а то я был бы / была бы вовремя.
‫לא מצאתי את הדרך אחרת הייתי מגיע / ה בזמן.‬	Сэ гъогур згъотыгъэп нахь, армырмэ игъом сыкъэсыщтгъагъэ. Сэ гъогур згъотыгъэп нахь, армырмэ игъом сыкъэсыщтгъагъэ. 1 Sje g-gur-zgot-g-ep n-h', a--y--j- i--m s-k--sysh-tg-g--. Sje gogur zgotygjep nah', armyrmje igom sykjesyshhtgagje.	שפות נוספות לחץ על דגל! ‫לא מצאתי את הדרך אחרת הייתי מגיע / ה בזמן.‬ Сэ гъогур згъотыгъэп нахь, армырмэ игъом сыкъэсыщтгъагъэ. Sje gogur zgotygjep nah', armyrmje igom sykjesyshhtgagje. EN שֶׁמַע I didn’t find the way / I got lost; otherwise I’d have been on time. DE שֶׁמַע Ich hatte den Weg nicht gefunden, sonst wäre ich pünktlich gewesen. ES שֶׁמַע No encontré el camino, si no, habría llegado a tiempo. FR שֶׁמַע Si je ne m’étais pas perdu, j’aurais été à l’heure. IT שֶׁמַע Non trovavo la strada, altrimenti sarei stato puntuale. RU שֶׁמַע Я не нашёл / не нашла дорогу, а то я был бы / была бы вовремя.